Problem z ojcem alkoholikiem - ubezwłasnowolnienie i leczenie

Rozwiązanie problemu z ojcem – przymusowe leczenie lub ubezwłasnowolnienie

W Pani sytuacji ma Pani dwie możliwości. Staranie się o skierowanie ojca na przymusowe leczenie odwykowe po raz kolejny oraz rzeczywiście ubezwłasnowolnienie, które spowoduje, że wszelkie decyzje podejmować będzie opiekun.

Jak rozumiem, procedurę kierowania na przymusowe leczenie odwykowe już Pani przeszła, więc nie będę jej szczegółowo przytaczać. Swoją drogą bardzo dziwi decyzja sądu w tej sprawie.

Zobacz również: Ubezwłasnowolnienie

Możliwości z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego

Można też, jeszcze przed ubezwłasnowolnieniem, spróbować skorzystać z możliwości, jakie daje ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Ustawę tę stosuje się do osób:

• chorych psychicznie (wykazujących zaburzenia psychotyczne),
• upośledzonych umysłowo,
• wykazujących inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoby te wymagają świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym.

Korzystając z tej ustawy, można starać się o umieszczenie ojca zarówno w szpitalu psychiatrycznym dla osób uzależnionych. Ustawa stanowi, że jako szpital psychiatryczny traktuje się również:

• oddział psychiatryczny w szpitalu ogólnym,
• klinikę psychiatryczną,
• sanatorium dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
• inny zakład leczniczy podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, sprawujący całodobową opiekę psychiatryczną lub odwykową.

Zgodnie z przepisami ustawy osoba chora psychicznie może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez zgody tylko wtedy, gdy jej dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu tej choroby zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób.

Zobacz również: Doradca tymczasowy ubezwłasnowolnienie

Przyjęcie osoby problemowej do szpitala psychiatrycznego

O przyjęciu do szpitala takiej osoby postanawia lekarz wyznaczony do tej czynności po osobistym jej zbadaniu i zasięgnięciu w miarę możliwości opinii drugiego lekarza psychiatry albo psychologa. wymaga zatwierdzenia przez ordynatora (lekarza kierującego oddziałem) w ciągu 48 godzin od chwili przyjęcia. Kierownik szpitala zawiadamia o powyższym sąd opiekuńczy miejsca siedziby szpitala w ciągu 72 godzin od chwili przyjęcia. Na podstawie otrzymanego zawiadomienia sąd opiekuńczy wszczyna postępowanie dotyczące przyjęcia do szpitala psychiatrycznego.

Mając na uwadze powyższe, można spróbować przy kolejnej awanturze, nieodpowiedzialnym zachowaniu ojca, zawiadomić pogotowie o konieczności umieszczenia go w szpitalu psychiatrycznym. Być może uda się przeprowadzić taką procedurę. Ponadto, zgodnie z art. 29 ustawy, do szpitala psychiatrycznego może być również przyjęta, bez zgody osoba chora psychicznie:

• której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego bądź
• która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu zdrowia.

O potrzebie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego osoby bez jej zgody, orzeka sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania tej osoby – na wniosek jej małżonka, krewnych w linii prostej, rodzeństwa, jej przedstawiciela ustawowego lub osoby sprawującej nad nią faktyczną opiekę. Do wniosku dołącza się orzeczenie lekarza psychiatry szczegółowo uzasadniające potrzebę leczenia w szpitalu psychiatrycznym. Orzeczenie lekarz psychiatra wydaje na uzasadnione żądanie osoby lub organu uprawnionego do zgłoszenia wniosku o wszczęcie postępowania.

Ponadto osoba, która wskutek choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób oraz potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji, lecz nie wymaga leczenia szpitalnego, może być za jej zgodą lub zgodą jej przedstawiciela ustawowego przyjęta do domu pomocy społecznej. Może się to także odbyć bez zgody danej osoby na wniosek organu właściwego do spraw pomocy społecznej, czyli wójta. Ta procedura przypomina niestety tę, która stosowana jest wobec alkoholikowi na podstawie ustawy o wychowaniu w trzeźwości.

Zobacz również: Wniosek o przymusowe leczenie odwykowe narkomana

Ubezwłasnowolnienie ojca

Na pewno jest Pani w stanie ubezwłasnowolnić ojca. Spełnia on bowiem przesłanki do tego, chociaż niestety i tu podstawą jest opinia biegłego.

Zgodnie z art. 13 Kodeksu cywilnego „osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem”.

Postępowanie w tej sprawie toczy się przed sądem okręgowym. Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić:

1. małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie;
2. jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo;
3. jej przedstawiciel ustawowy.

Postępowanie zawsze toczy się z udziałem prokuratora. Osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, należy wysłuchać niezwłocznie po wszczęciu postępowania; wysłuchanie powinno odbyć się w obecności biegłego psychologa oraz – w zależności od stanu zdrowia osoby, która ma być wysłuchana – biegłego lekarza psychiatry lub neurologa. W celu wysłuchania osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, sąd może zarządzić przymusowe sprowadzenie tej osoby na rozprawę albo wysłuchać ją przez sędziego wyznaczonego. Na postanowienie sądu o przymusowym sprowadzeniu osoby na rozprawę przysługuje zażalenie. Jeżeli ubezwłasnowolnienie ma nastąpić z powodu pijaństwa, sąd żąda także przedstawienia zaświadczenia poradni przeciwalkoholowej. Po ubezwłasnowolnieniu postanowienie przekazywane jest do sądu rejonowego a ten wyznacza opiekuna dla ubezwłasnowolnionego.

Zobacz również: Wykonanie postanowienia o umieszczeniu w szpitalu psychiatrycznym

Opiekun osoby ubezwłasnowolnionej

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, jeżeli wzgląd na dobro pozostającego pod opieką nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem ubezwłasnowolnionego całkowicie powinien być ustanowiony przede wszystkim jego małżonek, a w braku tegoż – jego ojciec lub matka. Jeżeli nie ma takich osób, to poszukuje pośród najbliższej rodziny i niestety dzieci to najlepsi kandydaci. Opiekun ma szereg obowiązków. Z ważnych powodów sąd opiekuńczy może na żądanie opiekuna zwolnić go z opieki. Sąd opiekuńczy zwolni opiekuna, jeżeli z powodu przeszkód faktycznych lub prawnych opiekun jest niezdolny do sprawowania opieki albo dopuszcza się czynów lub zaniedbań, które naruszają dobro pozostającego pod opieką. Miejscem zamieszkania osoby ubezwłasnowolnionej jest miejsce zamieszkania opiekuna. Jednak opiekun ma prawo, jeśli zachodzą ku temu przesłanki umieścić podopiecznego w odpowiednim zakładzie. Przyjęcie do domu pomocy społecznej osoby małoletniej lub ubezwłasnowolnionej całkowicie następuje za pisemną zgodą jej przedstawiciela ustawowego. Przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę po uzyskaniu zezwolenia sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby małoletniej lub ubezwłasnowolnionej całkowicie.

Jak już pisałam, opiekun ma szereg obowiązków, więc podjęcie przez Panią decyzji o takim sposobie działania musi być świadome i odpowiedzialne. Opiekun obowiązany jest, w terminach oznaczonych przez sąd opiekuńczy, nie rzadziej niż co roku, składać temu sądowi sprawozdania dotyczące osoby pozostającego pod opieką oraz rachunki z zarządu jego majątkiem. Wszelkie czynności co do majątku podopiecznego i jego osoby przekraczające zwykły zarząd wymagają zgody sądu opiekuńczego. Jeśli nie uda się umieścić taty w odpowiednim zakładzie, musi go Pani przyjąć do siebie.

Zobacz również: Wynajem mieszkania osoby ubezwłasnowolnionej

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93