• Zaktualizowano: 2024-03-14 • Autor: Marek Gola
W niniejszym artykule wyjaśnimy, czy osoby pozostające w separacji są zobowiązane do wspierania się nawzajem, zwłaszcza gdy jeden z małżonków doświadcza problemów zdrowotnych lub materialnych. Omówimy również obowiązujące przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczące tej kwestii. Jako przykład posłuży nam sprawa pana Artura.
Pan Artur od 10 lat jest w separacji. Nastąpiła rozdzielność majątkowa i podział majątku. Żona pana Artura zatrzymała mieszkanie, a pan Artur kupił dla siebie malutką kawalerkę. Po pewnym czasie żona pana Artura sprzedała mieszkanie i pieniądze ze sprzedaży dała dzieciom, a sama zamieszkała u córki. Obecnie stan zdrowia żony pana Artura pogorszył się i dzieci zwróciły się do niego z prośbą, aby zaopiekował się żoną (twierdzą, że taki jest obowiązek męża względem żony). Problem w tym, że pan Artur już nie chce wracać do poprzedniego związku. Dlatego też pan Artur zapytał nas, w jakim stopniu jest zobowiązany udzielać pomocy żonie i jakie są obowiązki męża wobec żony w separacji.
Z treści pytania pana Artura wynika, że od ponad 10 lat jest w separacji z małżonką. Nastąpiła rozdzielność majątkowa i podział majątku. Małżonka pana Artura zatrzymała mieszkanie. Po ustanowieniu rozdzielności majątkowej pan Artur kupił kawalerkę. Po pewnym czasie żona sprzedała mieszkanie, a pieniądze uzyskane ze sprzedaży zatrzymały dzieci. Obecnie stan zdrowia żony pana Artura się pogorszył i dzieci zwracają się do niego o to, by zaopiekował się żoną. Pan Artur zastanawia się, co należy się żonie w separacji.
Dla potrzeb niniejszej opinii przyjmuję, że separacja została orzeczona wyrokiem. Nie mamy zatem do czynienia z separacją faktyczną, lecz formalną. Jakie są więc prawa żony w separacji?
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż orzeczenie separacji ma skutki takie, jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód (separacja czy rozwód), chyba że ustawa stanowi inaczej. Małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa. Istotne znaczenie dla pana Artura ma przepis art. 614 § 3 K.r.io., zgodnie z którym „jeżeli wymagają tego względy słuszności, małżonkowie pozostający w separacji obowiązani są do wzajemnej pomocy”.
Wyraźnie jednak podkreślić należy, iż pomoc, o której mowa powyżej, nie aktualizuje się w każdym momencie, a jedynie wówczas, kiedy dysproporcje pomiędzy małżonkami są duże. Dotyczy to w szczególności dysproporcji w zakresie stanu zdrowia oraz stanu materialnego małżonków.
Zobacz również: Rozdzielność majątkowa a alimenty
Zasadne jest jednak wskazanie, iż z dyrektywy, o której mowa powyżej, nie wynika wprost obowiązek żadnych świadczeń pieniężnych pomiędzy małżonkami ani też świadczeń fizycznych. Jednakże nie można wykluczyć, że sytuacja taka może być podstawą do zasądzenia alimentów.
W mojej ocenie jednak przedstawiony przez pana Artura stan faktyczny nie daje podstaw do domagania się od niego alimentów. Wszak żona pana Artura sprzedała mieszkanie, a środki uzyskane ze sprzedaży mieszkania darowała dzieciom, co powoduje, że obecnie to dzieci winne otoczyć matkę konieczną opieką z uwagi na stan zdrowia.
W mojej ocenie pan Artur nie ma żadnego obowiązku roztaczać opieki nad żoną, ponieważ po pierwsze jego sytuacja materialna, jak mniemam, nie jest najlepsza, po drugie pan Artur zamieszkuje w kawalerce, co powoduje, że nie ma miejsca, by opiekować się żoną, a po trzecie pan Artur może zarzucać i żonie, i dzieciom, że zamiast wynająć mieszkanie i przekazać środki z wynajmu na opiekunkę, względnie sprzedać mieszkanie i środki z tego tytułu przekazać na opiekunkę, roztrwonili środki, a teraz zwracają się z prośbą o pomoc.
Jedynie sam, w swoim sumieniu, pan Artur może ocenić, czy sytuacja wymaga jego pomocy na zasadach słuszności, czy też nie.
Zobacz również: Nieoficjalna separacja
Przypadek Anny i Marka
Po pięciu latach separacji Anna zachorowała na poważną chorobę. Marek, pomimo że dawno temu podzielili się majątkiem, zdecydował się wspierać Annę i sfinansować część jej leczenia. Choć formalnie nie był do tego zobowiązany, postanowił, że względy moralne i dawna więź są ważniejsze niż przepisy.
Historia Ewy i Tomka
Ewa i Tomek od dziesięciu lat żyją w separacji. Gdy stan zdrowia Tomka gwałtownie się pogorszył, Ewa, mimo że miała własne obciążenia finansowe, zorganizowała i opłaciła pomoc domową, co ułatwiło Tomkowi codzienne funkcjonowanie. Zrobiła to i − zgodnie z zasadą wzajemnej pomocy − nie oczekiwała niczego w zamian.
Sytuacja Doroty i Krzysztofa
Krzysztof po separacji utrzymywał dobry kontakt z Dorotą ze względu na to, że mieli wspólne dzieci. Gdy Dorota straciła pracę i znalazła się w trudnej sytuacji finansowej, Krzysztof bez wahania zaoferował wsparcie finansowe, mimo że obowiązki alimentacyjne nie dotyczyły już ich wzajemnych potrzeb. Jego gest był dowodem na to, że dawne więzi i odpowiedzialność za rodzinę mogą przeważyć nad formalnymi aspektami separacji.
Podsumowując, obowiązek wzajemnej pomocy między małżonkami pozostającymi w separacji nie jest kwestią jednoznacznie definiowaną przez prawo, lecz zależy od konkretnych okoliczności, takich jak stan zdrowia, sytuacja materialna czy względy moralne. Chociaż formalne aspekty separacji mogą wydawać się rozstrzygające, w praktyce często to wzajemne zrozumienie, dawne więzi oraz poczucie odpowiedzialności za drugą osobę kierują decyzjami o wsparciu. Artykuł pokazuje, że pomocna dłoń w trudnych chwilach może być ważniejsza niż zapisy w dokumentach.
Potrzebujesz porady prawnej dotyczącej obowiązku wzajemnej pomocy między małżonkami w separacji? Zastanawiasz się, jakie są obowiązki żony względem męża? Skorzystaj z naszej oferty konsultacji online i profesjonalnej pomocy w przygotowaniu niezbędnych pism. Nasi eksperci są gotowi, aby zapewnić Ci wsparcie i doradztwo dopasowane do Twojej sytuacji. Napisz do nas – formularz kontaktowy znajdziesz pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
3. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego - Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555
3. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
4. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
5. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
6. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535
6. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń - Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114
7. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane - Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414
8. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym - Dz.U. 1997 nr 98 poz. 602
9. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
9. Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego - Dz.U. 2001 nr 71 poz. 733
10. Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej - Dz.U. 1997 nr 9 poz. 43
11. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636
12 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926
13. Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy - Dz.U. 1999 nr 83 poz. 930
14. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej - Dz.U. 2004 nr 148 poz. 1564
11. Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece - Dz.U. 1982 nr 19 poz. 147
15. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168
16. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
18. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz.U. 2005 nr 167 poz. 1398
19. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24
1. Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali - Dz.U. 1994 nr 85 poz. 388
2. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne - Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348
Czy możliwe jest uzyskanie alimentów na siebie i dziecko przed rozwodem? Jak napisać pozew o przyczynianie się męża do zaspokajania potrzeb rodziny? Opisz nam swój problem i zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika
