Zmiana wyroku rozwodowego po jego uprawomocnieniu

Wina za rozkład pożycia małżeńskiego

Główne rozstrzygnięcie w wyroku rozwodowym dotyczy rozwiązania małżeństwa i ewentualnego orzeczenia o winie za rozkład pożycia małżeńskiego. W toku postępowania stronie nie zadowolonej ze sposobu rozstrzygnięcia przysługuje jedynie apelacja do sądu II instancji. Po uprawomocnieniu się wyroku strona nie może doprowadzić do jego zmiany.

Władza rodzicielska i kontakty z małoletnimi dziećmi

W sprawie o rozwód sąd ma obowiązek rozstrzygnąć w przedmiocie sposobu uregulowania władzy rodzicielskiej i kontaktów z małoletnimi dziećmi stron. Wyrok sądu w tej materii nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej. W konsekwencji po uprawomocnieniu wyroku można zainicjować nowe postępowanie, które doprowadzi do zmiany rozstrzygnięcia w przedmiocie władzy rodzicielskiej.

Pamiętać należy, że dochodzenie zmiany sposobu uregulowania władzy rodzicielskiej lub prawa do kontaktów wymagać będzie zmiany okoliczności stanowiących podstawę do wydania orzeczenia przez sąd, a także odpowiedniego ich udowodnienia. Modyfikacja może nastąpić z uwagi np. na powstałe zmiany życiowe rodzica (np. przeprowadzka) albo naruszeniem praw rodzicielskich (np. rażącym zaniedbywaniem dziecka). Wystąpienie wspomnianych zmian będzie co zrozumiałe wymagać udowodnienie w sądzie.

Zmiana wyroku rozwodowego w przedmiocie uregulowania władzy rodzicielskiej (kontaktów) następuje na drodze sądowej w postępowaniu nieprocesowym. Sądem właściwym do rozpoznania sprawy będzie sąd miejsca zamieszkania małoletniego dziecka. Postepowanie może zostać zainicjowane na wniosek lub z urzędu przez sąd.

Alimenty dla członków rodziny

W wyroku rozwodowym sąd orzeka również obligatoryjnie o alimentach na rzecz małoletnich dzieci. O świadczeniach alimentacyjnych na rzecz drugiego małżonka sąd orzeka na jego wniosek. Rozstrzygnięcie w przedmiocie alimentów może być modyfikowane po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego. Zasada powagi rzeczy osądzonej nie jest stosowana do tej części wyroku rozwodowego.

Zmiana wysokości świadczeń alimentacyjnych nie następuje w sposób dowolny. Podstawą do zmiany wyroku rozwodowego w zakresie orzeczonych świadczeń alimentacyjnych będzie zmiana możliwości zarobkowych strony zobowiązanej do świadczenia oraz zmiana potrzeb osoby uprawnionej do alimentów. Przesłanką do zmiany wysokości alimentów mogą być jeszcze inne zdarzenia takie jak np. wysoka inflacja, czy też uzyskanie innego źródła dochodu przez uprawnionego do alimentów.

Modyfikacja zobowiązań alimentacyjnych następuje na drodze sądowej w procesie. W konsekwencji podmiot zainteresowany podniesieniem alimentów, obniżeniem alimentów lub uchyleniem obowiązku alimentacyjnego ma obowiązek złożyć pozew do sądu. W praktyce sądem właściwym do rozpoznania sprawy będzie pozew miejsca zamieszkania uprawnionego do alimentów.

Podział majątku małżeńskiego

W większości przypadków sądy orzekają o podziale majątku małżeńskiego w odrębnych postępowaniach sądowych. W sprawach o rozwód podział majątku orzekany jest tylko w sytuacji, gdy strony zajmują zgodne stanowisko w tej materii. Niezależnie od powyższych uwag, podział majątku nie może być zmieniony po uprawomocnieniu się wyroku sądu. Wyjątek tutaj może stanowić jedynie tzw. podział uzupełniający.

Jeżeli strony nie zgłoszą istotnego składnika majątkowego albo sąd błędnie pominie składnik majątku wspólnego, to po uprawomocnieniu się wyroku strona może złożyć odrębny wniosek w trybie nieprocesowym o uzupełniający podział majątku wspólnego. W tym miejscu pomijam kiedy taki wniosek będzie zasadny, a kiedy wystarczające będzie złożenie wniosku o uzupełnienie wyroku. Pamiętać należy, że w określonych sytuacjach faktycznych strona będzie mogła uzupełnić podział majątku wspólnego, a zatem w sposób pośredni wpłynąć na sposób podziału majątku wspólnego. 

Podsumowanie

Wyrok rozwodowy stanowi zbiór orzeczeń sądu regulujących całość sytuacji prawnej danej rodziny. Orzeczenie dotyczące rozwiązania małżeństwa nie podlega modyfikacjom po jego uprawomocnieniu. Rozstrzygnięcia dotyczące władzy rodzicielskiej, kontaktów, alimentów będą mogły być zmieniane po wystąpieniu istotnej zmiany stosunków faktycznych.

Artykuł przygotowany przez adwokata Marcela Migałę, który świadczy usługi z zakresu prawa rodzinnego we Wrocławiu w Kancelarii Migała.