• Opublikowano: 2022-03-04 • Autor: Katarzyna Bereda
Mam oszczędności na koncie osobistym pochodzące ze sprzedaży mieszkania oraz zakupiony samochód za gotówkę. W przyszłości spodziewam się spadku. Biorę ślub za trzy miesiące. W jaki sposób najlepiej zabezpieczyć wymieniony majątek (zwłaszcza oszczędności) przed ewentualnym podziałem? Czy jeśli po ślubie przy wspólności małżeńskiej razem zakupimy mieszkanie, które sfinansuję w części ze środków z moich przedmałżeńskich oszczędności (np. 75%), czy i jak będzie można ustanowić, że nieruchomość zakupiona została w częściach, bym w przypadku rozwodu i podziału majątku odzyskała cześć, którą włożyłam – 75%? Co w przypadku, kiedy będę utrzymywać sumę oszczędności uzbieranych przed małżeństwem i przeleje na inne konto (np. lepiej oprocentowane) już po małżeństwie – czy stanie się ona wspólna i będzie podzielona 50% przy podziale majątku? W jaki sposób oszczędności są oznaczone? Czy przy wspólnocie małżeńskiej można w jakiś sposób oznaczyć, co i do kogo należy (stanowi majątek osobisty)? Tak, aby w chwili podziału majątku nie było wątpliwości co do tych rzeczy?
Zgodnie z treścią art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”.
Od powyższej zasady, ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki, wskazane jako majątek osobisty każdego z małżonków.
Zgodnie natomiast z art. 33 pkt 1 „do majątku osobistego każdego z małżonków należą: przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej”. Zgodnie bowiem z treścią art. 33 pkt 10 „do majątku osobistego każdego z małżonków należą: przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, a także przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej”.
Zgodnie ze stanowiskiem SN (wyr. SN z 12.5.2000 r., sygn. akt V CKN 50/00):
„Przewidziana w art. 33 pkt 10 krio tzw. surogacja polega na zastąpieniu jednego składnika majątku odrębnego innym składnikiem. Przesłankami tak rozumianej surogacji są – jak się przyjmuje – dwa wymagania: po pierwsze, aby jedno i to samo zdarzenie spowodowało wyjście określonego przedmiotu z majątku odrębnego i nabycie innego przedmiotu majątkowego, oraz po drugie, aby przedmiot nabyty był uzyskany także w sensie ekonomicznym kosztem majątku odrębnego”.
Ustawodawca więc posłużył się w komentowanym przepisie słowami „przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego”. Kluczowe dla zdefiniowania istoty zasady surogacji jest zatem wyjaśnienie kiedy można mówić o zamianie w rozumieniu art. 33 pkt 10. Wskazane wyżej cele tej zasady przemawiają na rzecz przyjęcia jej szerszego znaczenia, nieograniczającego się do oczywistych przypadków czynności prawnych, takich jak umowy kupna sprzedaży lub zamiany, w których następuje wymiana dóbr (przedmiotów). Wskazane jest posługiwanie się pojęciem surogacji w znaczeniu ekonomicznym.
Zobacz również: Jak zabezpieczyć majątek przed ślubem?
Z uwagi na powyższe, opisane przez Panią środki finansowe przed zawarciem małżeństwa wchodzą w skład majątku osobistego i nie będą podlegały ewentualnemu podziałowi. To samo dotyczy przedmiotów nabytych w zamian za niniejsze środki, czyli właśnie nieruchomości. Jeżeli sfinansuje Pani z tych środków większą część udziału w nieruchomości, niniejsze powinno znaleźć odzwierciedlenie w akcie notarialnym – wskazując, iż np. kwota 200 000 zł została sfinansowana z majątku osobistego Pani. Będzie to dobre zabezpieczenie w przypadku ewentualnego podziału majątku wspólnego.
Oczywiście, przy ewentualnym podziale majątku, mąż będzie mógł podważać niniejszą okoliczność, jednak taki zapis stanowi skuteczne zabezpieczenie. To samo dotyczy się innych zakupów, nawet zakupu nieruchomości jedynie przez Panią – jeżeli została ona nabyta z majątku osobistego, pozostaje w Pani majątku osobistym. Jeżeli chce Pani zmienić lokatę lub konto, nie ma to również znaczenia dla przynależności środków.
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2000 r., sygn. akt V CKN 50/00
Czy ustanowienie rozdzielności majątkowej w twoim konkretnym przypadku jest dobrym pomysłem? Chcesz skonsultować się z profesjonalnym prawnikiem który rozwieje twoje wątpliwości? Opisz nam swój problem i zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika
