• Zaktualizowano: 2024-03-17 • Autor: Marek Gola
Gdy rodzice mimo rozstania wspólnie sprawują władzę rodzicielską, to ważne decyzje dotyczące dziecka muszą podejmować razem. W przypadku braku porozumienia często konieczne staje się sądowe rozstrzygnięcie sprawy. W niniejszym artykule wyjaśnimy, jakie kroki prawne należy podjąć w sytuacji, gdy jeden z rodziców nie wyraża zgody na wyjazd dziecka za granicę. Powyższe kwestie omówimy na przykładzie pytania pani Alicji.
Pani Alicja wychowuje trzyletnie dziecko pochodzące ze związku partnerskiego. Jednak od dłuższego czasu jest związana z innym mężczyzną, z którym planuje przyszłość. Pani Alicja i jej partner chcieliby wyjechać na stałe poza granice kraju, niestety ojciec dziecka nie wyraża na to zgody. Pani Alicji wydaje się to złośliwe i niesprawiedliwe, bo ojciec dziecka ją zaniedbywał, był agresywny, ma sprawy karne, a jeśli chodzi o dziecko – widuje je nie częściej niż 3−4 razy w roku. Pani Alicja podkreśliła, że ojciec dziecka regularnie przesyła alimenty. Zapytała nas, co w takim przypadku można zrobić.
Władza rodzicielska przysługuje obecnie na równi zarówno pani Alicji, jak i ojcu dziecka. W takiej sytuacji miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce tego z rodziców, z którym na stałe przebywa. Wyjazd poza granice kraju jest możliwy, ale ojciec dziecka musi wyrazić zgodę na wyrobienie dla małoletniego dziecka dokumentu pozwalającego na wyjazd. Obecnie władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. W takiej sytuacji każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. W takiej sytuacji rodzice zmuszeni są wspólnie złożyć taki wniosek. Jako że ojciec dziecka może nie wyrazić zgody, konieczne będzie uzyskanie zgody sądu. Powyższe znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 97 § 2 K.r.io., zgodnie z którym „o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy”.
Sąd opiekuńczy przy wydaniu orzeczenia kieruje się przede wszystkim dobrem dziecka. Dobro dziecka winno być bowiem dla sądu najwyższą wartością. W praktyce w tego rodzaju sprawach sąd dopuszcza dowód z opinii rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego lub opinii biegłego psychologa dziecięcego na okoliczność woli dziecka, które w zależności od wieku może już mieć swoje zdanie w określonej sprawie. Nadto opinia zmierza do określenia, czy rodzic, z którym dziecko ma wyjechać poza granice kraju, jest w stanie w pełni sprostać potrzebom wychowawczym dziecka.
Zatem wobec braku zgody ojca dziecka na wyjazd, konieczne będzie wystąpienie do sądu z wnioskiem o udzielenie zgody na wyjazd za granicę. Nie ulega wątpliwości, iż na korzyść pani Alicji świadczy brak regularnego kontaktu ojca z dzieckiem. Jeżeli bowiem już obecnie ojciec nie korzysta ze swojego uprawnienia, to trudno przypuszczać, by szanse powodzenia miał argument pozbawienia go prawa do kontaktów z dzieckiem w sytuacji wyjazdu dziecka poza granice kraju. Okoliczności takie są korzystne dla pani Alicji i winne być wykorzystane w sprawie o wyrażenie przez sąd zgody na wyjazd dziecka.
Pogląd powyższy znajduje uzasadnienie w orzecznictwie. Wskazać należy na pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 listopada 1971 r., sygn. akt III CZP 69/71, zgodnie z którym: „na wyjazd za granicę na pobyt stały małoletniego wraz z jednym z rodziców, któremu w wyroku rozwodowym powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej, potrzebne jest zezwolenie sądu opiekuńczego, jeżeli drugi z rodziców, któremu powierzono nadzór nad wychowaniem dziecka, nie złożył oświadczenia wyrażającego zgodę na wyjazd dziecka”.
Reasumując, skierowanie sprawy do sądu o pozwolenie na wyjazd dziecka będzie konieczne wówczas, gdy ojciec ostatecznie odmówi takiej zgody. W takiej sytuacji pani Alicja będzie zmuszona wystąpić do sądu o wyrażenie zgody na stały wyjazd. Konieczne jest zatem jak najszybsze złożenie stosownego wniosku do sądu. W uzasadnieniu żądania pani Alicja winna wskazać, iż ojciec dziecka kontaktuje się z nim nieregularnie, nie wykonuje tym samym podstawowych obowiązków przypisanych ojcu. Aktualnie obowiązujące przepisy nie pozwalają na pominięcie drogi sądowej w sytuacji, gdy jeden z rodziców nie wyraża zgody na wyjazd z dzieckiem za granicę na stałe.
Przypadek Anny i Tomka
Anna, matka ośmioletniego Tomka, otrzymała atrakcyjną ofertę pracy za granicą. Chciała przeprowadzić się wraz z synem, więc poprosiła o zgodę jego ojca, z którym się rozstała. Ojciec Tomka, choć nie utrzymywał regularnego kontaktu z synem, nie zgodził się na wyjazd. W tej sytuacji Anna musiała złożyć wniosek do sądu rodzinnego o pozwolenie na wyjazd za granicę, aby zrealizować swoje plany. W piśmie wyjaśniła, że przeprowadzka będzie korzystna dla rozwoju i edukacji Tomka.
Sytuacja Magdy i Jakuba
Magda, która samotnie wychowuje pięcioletniego Jakuba, planowała przeprowadzkę do innego miasta w Polsce ze względów zawodowych. Ojciec dziecka, z którym Magda nie utrzymuje bliskich relacji, sprzeciwił się temu, twierdząc, że zmiana miejsca zamieszkania utrudni mu kontakt z synem. Magda, aby móc się przeprowadzić, musiała zwrócić się do sądu z prośbą o udzielenie zgody na zmianę miejsca zamieszkania, gdyż nie mogła porozumieć się z Jakubem w tej sprawie.
Przypadek Kasi i Marcina
Kasia i Marcin planowali przeprowadzkę z dzieckiem do innego kraju z powodów osobistych. Jednak tuż przed wyjazdem małżeństwo przestało się dogadywać. Ostatecznie Marcin nie zgodził się na wyjazd dziecka. Kasia, mając na uwadze dobro dziecka, postanowiła złożyć wniosek do sądu rodzinnego o udzielenie zgody na wyjazd dziecka za granicę, aby móc przeprowadzić się zgodnie z wcześniejszym planem.
Podsumowując, zmiana miejsca zamieszkania dziecka, zwłaszcza gdy wymaga to porozumienia obu rodziców sprawujących wspólnie władzę rodzicielską, może być procesem wymagającym interwencji sądowej. Gdy jeden z rodziców się nie zgadza, drugi ma prawo zwrócić się do sądu rodzinnego, który uwzględniając dobro dziecka, rozstrzyga o możliwości przeprowadzki. Przytoczone przykłady pokazują, jak skomplikowane i zróżnicowane mogą być takie sytuacje.
Potrzebujesz wsparcia prawnego w kwestii zmiany miejsca zamieszkania dziecka? Skontaktuj się z nami! Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu niezbędnych pism do sądu, dostosowanych do Twojej indywidualnej sytuacji. Już dziś napisz do nas – skorzystaj z formularza umieszczonego pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1971 r., sygn. akt III CZP 69/71
Były mąż nie wyraża zgody na wyrobienie dziecku paszportu? Zastanawiasz się czy można wyrobić paszport dziecku i wyjechać z nim za granicę bez zgody drugiego rodzica i jak to zrobić? Chcesz poradzić się prawnika, opisz nam swój problem i zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika
