• Autor: Marek Gola
Jestem w związku z mężatką. Spodziewa się naszego dziecka. Chcę uznać dziecko za swoje i mieć pełne prawa rodzicielskie. Jak możemy to zrobić zgodnie z prawem w obecnej sytuacji? Czy możliwe jest ustalenie ojcostwa jeszcze przed narodzinami dziecka?
Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Z treści Pana pytania wynika, iż Pana partnerka, z którą pozostaje Pan w nieformalnym związku, spodziewa się dziecka. Problem polega na tym, że partnerka pozostaje w związku małżeńskim. Wolą Pana jest uznanie dziecka i uzyskanie pełnych praw rodzicielskich.
Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji. Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę, nie później jednak niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Mąż matki powinien wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje – przeciwko dziecku.
Zobacz również: Dziecko po rozwodzie z innym partnerem
Zaprzeczenie ojcostwa następuje przez wykazanie, że mąż matki nie jest ojcem dziecka. Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne, jeżeli dziecko zostało poczęte w następstwie zabiegu medycznego, na który mąż matki wyraził zgodę.
Matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego męża w ciągu sześciu miesięcy od urodzenia dziecka. Matka powinna wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko mężowi i dziecku, a jeżeli mąż nie żyje – przeciwko dziecku.
Dziecko po dojściu do pełnoletności może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa męża swojej matki, nie później jednak niż w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności. Dziecko powinno wytoczyć powództwo przeciwko mężowi swojej matki i matce, a jeżeli matka nie żyje – przeciwko jej mężowi. Jeżeli mąż matki nie żyje, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.
Innymi słowy, mając na uwadze domniemanie, iż ojcem dziecka jest małżonek Pana partnerki, wskazać należy, że uprawniony do zaprzeczenia ojcostwa jest wyłącznie małżonek, matka i dziecko. Prawo nie przewiduje takiego uprawnienia dla biologicznego ojca dziecka.
Szansą dla Pana jest w mojej ocenie art. 86, zgodnie z którym „powództwo o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa oraz o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa może wytoczyć także prokurator, jeżeli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego; wytoczenie powództwa o zaprzeczenie ojcostwa oraz o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa nie jest dopuszczalne po śmierci dziecka. Jeżeli uznanie ojcostwa nastąpiło po śmierci dziecka, prokurator może wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania”.
W konsekwencji tego uprawnienie prokuratora do wytoczenia powództwa w omawianych sprawach jest niezależne od stanowiska zainteresowanych osób i nie jest pochodne od ich uprawnień.
Wyraźnie wskazać należy na treść postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2000 r., sygn. akt II CKN 869/2000, zgodnie z którym „jeżeli w sprawie o zaprzeczenie pochodzenia dziecka wszczętej przez prokuratora na podstawie art. 86 kro to z rodziców, które jest uprawnione do wyrażenia zgody na pobranie krwi od dziecka liczącego poniżej 13 lat, zgody tej odmawia, sąd opiekuńczy może na podstawie art. 109 kro zarządzić pobranie krwi, gdy wymaga tego dobro dziecka”.
W chwili obecnej należałoby zatem udać się do prokuratury, sekcji cywilnej i wnosić o wszczęcie takiego postępowania po narodzeniu dziecka. W sprawach o zaprzeczenie pochodzenia dziecka i unieważnienie uznania (art. 86), jeżeli powództwo wytoczył prokurator, może on samodzielnie rozporządzać przedmiotem sporu w tym sensie, że może dokonać cofnięcia powództwa, jak i cofnąć powództwo ze zrzeczeniem się „roszczenia” (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 1973 r., sygn. akt II CR 211/73).
Zobacz również: Alimenty na nienarodzone dziecko
Potrzebujesz pomocy w napisaniu pozwu do sądu o ustalenie ojcostwa dziecka pozamałżeńskiego? Nasi prawnicy służą pomocą, opisz nam swój problem i zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika
