• Zaktualizowano: 2024-04-28 • Autor: Marek Gola
Porozumieliśmy się z mężem co do naszego rozwodu bez orzekania o winie. Obydwoje chcemy się rozstać w zgodzie, ale jednocześnie ja chcę, aby zdrada męża wyszła na jaw. Chcę, aby sąd wiedział, że nasze małżeństwo rozpadło się między innymi z powodu innej kobiety. Na dowód tego dysponuję nagraniem mojej rozmowy z mężem, w której to ujawnia. Czy mogę informację o zdradzie zawrzeć we wniosku rozwodowym, mimo że wnoszę o rozwód bez orzekania o winie? Czy sąd uzna taki wniosek?
Ustaliliście Państwo wspólnie, że rozwód nastąpi bez orzekania o winie i na sprawie rozwodowej nie będą wyciągane żadne sprawy na zewnątrz. Jednak Pani wolę jest także, aby z akt sprawy wynikało, iż główną przyczyna rozkładu pożycia jest pojawienie się w życiu małżonka nowej kobiety.
Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.).
W pierwszej kolejności podnieść należy, iż sąd w toku sprawy rozwodowej zobowiązany jest ustalić, czy przesłanki do orzeczenia rozwodu zostały spełnione.
Zasadą w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym jest orzeczenie o winie w rozkładzie pożycia małżeństwa. Powyższe wynika bezpośrednio z art. 57 § 1 K.r.o., zgodnie z którym orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Powyższe wynika bezpośrednio z treści tego przepisu, albowiem ustawodawca posługuje się zwrotem „sąd orzeka”, nie pozostawiając w tym zakresie sądowi żadnej alternatywy. Sąd nie jest zatem uprawniony do zaniechania orzekania o winien przy orzekaniu rozwodu, ale jest do tego zobligowany przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Wyjątek od powyżej zasady przewiduje jednak przepis art. 57 § 2 K.r.o., zgodnie z którym – na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Pragnę zwrócić uwagę na stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2005 r., sygn. akt IV CK 557/2004, zgodnie z którym „należy pamiętać, że według art. 57 § 2 Krio odstąpienie od orzekania w przedmiocie orzekania o winie może nastąpić tylko na zgodny wniosek stron. Nie zmienia to jednak ścisłego związku obydwu elementów wyroku orzekającego rozwód, tj. orzeczenia o rozwiązaniu związku małżeńskiego i orzeczenia w przedmiocie winy.”
W opisanym przypadku jeżeli małżeństwo zostaje rozwiązane bez orzekania o winie stron, w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu należy stosować przepis art. 100 K.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.
Zobacz również: Zdrada sprzed lat a rozwód
Wracając do głównego pytania, wyraźnie podkreślić należy, iż sąd jest związany Państwa wspólnym wnioskiem o nieorzekaniu o winie. Stosownie do treści uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 2 lipca 1985 r., sygn. akt III CZP 39/85 „skuteczne zgłoszenie w sprawie o rozwód żądania zaniechania orzekania o winie obojga małżonków wyłącza dopuszczalność dowodzenia winy pozostałego przy życiu małżonka w procesie wytoczonym na podstawie art. 940 K.c.”
Powyższe potwierdzone zostało nie tylko w orzecznictwie, ale także w literaturze przedmiotu. „Sąd jest związany żądaniem nieorzekania o winie (uzasadnienie uchwały SN z dnia 2 lipca 1985 r., III CZP 39/85, OSNCP 1986, nr 5, poz. 68).”*
W treści pozwu może Pani zatem wskazać na główną przyczynę rozkładu pożycia jaką jest zdrada (chociażby celem wykazania przesłanek koniecznych do orzeczenia rozwodu) i jednocześnie żądać nieorzekania o winie. Innymi słowy, jeżeli w pozwie o rozwód wskaże Pani, iż wnosi o orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie, to jeżeli pozwany małżonek w odpowiedzi na pozew wskaże, iż przychyla się do wniosku z jednoczesnym podtrzymaniem nieorzekania o winie, mimo treści uzasadnienia pozwu o rozwód, sąd nie ma prawa orzec o winie. Orzeczenie o winie w takim przypadku stanowiłoby rażące naruszenie przepisu prawa materialnego, a to art. 57 § 2 K.r.o.
Na marginesie pragnę zwrócić uwagę, iż „związek jednego z małżonków z innym partnerem w czasie trwania małżeństwa, lecz po wystąpieniu zupełnego i trwałego rozkładu pożycia między małżonkami, nie daje podstawy do przypisania temu małżonkowi winy za ten rozkład” (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2000 r., sygn. akt IV CKN 112/00).
* Sychowicz Marek, Ciepła Helena, Kalus Stanisława, Czech Bronisław, Domińczyk Tadeusz, Piasecki Kazimierz (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2006, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie III) ss. 960
Zobacz również: Rozwód z orzeczeniem o winie zdrada
Przypadek Anny i Marcina
Anna i Marcin zdecydowali się na rozwód bez orzekania o winie, aby uniknąć długich i kosztownych sporów sądowych. Mimo to, Anna chciała, aby fakt zdrady Marcina był znany. W swoim wniosku rozwodowym wspomniała, że główną przyczyną rozpadu ich małżeństwa była niewierność Marcina, jednak zaznaczyła, że nie żąda orzekania o winie, lecz chce to ujawnić dla klarowności sytuacji.
Sytuacja Barbary i Roberta
Barbara po odkryciu, że Robert ma romans, początkowo chciała walczyć o orzeczenie winy w sądzie. Jednak po rozmowach z prawnikami zdecydowała się na rozwód bez orzekania o winie, co było korzystniejsze dla ich wspólnych dzieci. W swoim oświadczeniu przed sądem Barbara wyjaśniła przyczyny rozpadu małżeństwa, podkreślając, że jej decyzja o nieorzekaniu o winie jest świadomym wyborem mającym na celu ochronę dobra dzieci.
Historia Kasi i Jakuba
Kasia, mimo że uzgodniła z Jakubem rozwód bez orzekania o winie, uznała za ważne, aby sąd był świadomy, że Jakub zdradził ją, co przyczyniło się do rozpadu ich małżeństwa. Wpisała te informacje do uzasadnienia wniosku rozwodowego, zaznaczając jednocześnie, że jej celem jest uniknięcie dalszych konfliktów i szybkie sfinalizowanie rozwodu. Jakub, zgadzając się z tym, nie sprzeciwił się ujawnieniu tej informacji.
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
3. Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 2 lipca 1985 r., sygn. akt III CZP 39/85
7. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 1985 r., III CZP 39/85
8. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2000 r., sygn. akt IV CKN 112/00
Jakie są skutki rozwodu z orzeczeniem o winie i jakie dowody można przedstawić na sprawie rozwodowej? Potrzebujesz pomocy prawnika, opisz nam swój problem i zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika
