• Zaktualizowano: 2024-04-27 • Autor: Michał Berliński
Jestem po rozwodzie z wojskowym. Chce się dowiedzieć, jak mogę sprawdzić jego składki odprowadzane do ODE, a także na subkoncie ZUS. Sąd poprosił o te dane. Ja mam spore wartości na tych kontach, a mąż twierdzi, że nie odprowadza nic. Czy to możliwe, że teraz jako już emeryt z bardzo dobra emeryturą może mi zabrać połowę mojej emerytury? Nie wiem, co robić. Czy można temu zapobiec? Ja bardzo dużo pracowałam w dużych firmach i miałam wysokie zarobki, stąd moje wysokie składki na subkoncie w ZUS oraz w POD i ODE.
Na samym wstępie należy zacząć od tego, że jak Pani wskazuje, mąż przez całe życie był wojskowym. W związku z powyższym, jak myślę, nie pracował on nigdy na tzw. etacie i nie odkładał składek do ZUS-u. Dlatego też musi Pani pamiętać, że Pani mąż nie gromadził składek na tzw. subkoncie ZUS, bowiem nie podlegał on nigdy ubezpieczeniom społecznym w ZUS-ie, tak jak i nie podlegał pod składki ZUS.
Wszystkie ubezpieczenia dokonywane były przez Ministerstwo Obrony Narodowej, a dzisiejsza emerytura jest mu wypłacana przez odpowiedni oddział Wojskowego Biura Emerytalnego. Wszystko to regulowane jest na mocy ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin. Zgodnie z treścią art. 1 przywołanej ustawy „żołnierzom zwolnionym z zawodowej służby wojskowej przysługuje z budżetu państwa, na zasadach określonych w ustawie, zaopatrzenie emerytalne z tytułu wysługi lat lub w razie całkowitej niezdolności do służby, a członkom ich rodzin - w razie śmierci żywiciela”.
Zobacz również: Rozwód z żołnierzem zawodowym
Emerytura wojskowa będzie przysługiwała żołnierzowi zawodowemu, który został zwolniony ze służby wojskowej, zaś w dniu zwolnienia z tej służby posiadał 15 lat służby wojskowej w Wojsku Polskim. Nie dotyczy zaś osób, które mają prawo do otrzymywania emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Okres 15 lat służby dotyczy tych żołnierzy, którzy podjęli służbę przed rokiem 2013, gdyż od 2013 roku właśnie zmieniły się zasady przyznawania emerytury i innych świadczeń żołnierzom zawodowym. Wedle nowych przepisów emerytura będzie przysługiwała żołnierzom zawodowym z 25-letnim stażem w wojsku oraz dopiero po ukończeniu przez żołnierza 55. życia. Okres zasadniczej służby wojskowej wlicza się do okresu stażu wymaganego do osiągnięcia emerytury. Dodatkowo żołnierzami w czynnej służbie wojskowej w okresie do 2010 r. były osoby, które odbywały zasadniczą służbę wojskową, nadterminową zasadniczą służbę wojskową, przeszkolenie wojskowe, ćwiczenia wojskowe i okresową służbę wojskową lub pełnią służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny (art. 59 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej – j.t. Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 z późn. zm.).
Jeśli zaś chodzi o wysokość świadczenia emerytalnego wypłacanego przez Wojskowe Biura Emerytalne, to dla żołnierzy, którzy pozostawali w służbie przez 31 grudnia 2012 roku wynosi ona 40% podstawy wymiaru za 15 lat służby wojskowej w Wojsku Polskim i będzie wzrastać:
Oprócz tego przysługuje wiele innych dodatków i uprawnień do zmiany wysokości świadczenia, która zależą m.in. od miejsca pełnienia służby, czasu i jej warunków, m.in.:
„Emeryturę podwyższa się również o:
1) 2% podstawy wymiaru za każdy rok służby pełnionej bezpośrednio:
a) w składzie personelu latającego na samolotach naddźwiękowych,
b) w składzie załóg okrętów podwodnych,
c) w charakterze nurków i płetwonurków,
d) w zwalczaniu fizycznym terroryzmu;
2) 1% podstawy wymiaru za każdy rok służby pełnionej bezpośrednio:
a) w składzie personelu latającego na pozostałych samolotach i śmigłowcach,
b) w składzie załóg nawodnych wojskowych jednostek pływających,
c) w charakterze skoczków spadochronowych i saperów,
d) w służbie wywiadowczej za granicą,
e) w oddziałach specjalnych.
3. Emeryturę podwyższa się o 0,5% podstawy wymiaru za każdy rozpoczęty miesiąc pełnienia służby na froncie w czasie wojny lub w strefie działań wojennych”.
Pełnienie służby w szczególnych warunkach powoduje zwiększenie emerytury o 2%lub 1% podstawy jej wymiaru za każdy rok tej służby. Emeryturę podwyższa się o 0,5% podstawy wymiaru za każdy rozpoczęty miesiąc pełnienia służby na froncie w czasie wojny lub w strefie działań wojennych Doliczenie do wysługi emerytalnej okresów opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Dlatego tak jak Pani widzi, istnieje bardzo wiele czynników, od których zależna jest wysokość świadczenia.
W związku z powyższym należy wskazać, że Pani małżonek nie odprowadzał składek do ZUS i nie posiada on również subkonta w ZUS.
Odnośnie zaś drugiej kwestii, należy wskazać, że niedawno w podobnej sprawie, a więc sprawie dziedziczenia części składek ZUS czy też należności zgromadzonych na subkoncie w ZUS, zapadło orzeczenie Sądu Najwyższego. Powodem tegoż orzeczenia było właśnie postępowanie w Sądzie Okręgowym w Warszawie, tak jak i w Pani przypadku. Dotychczas sądy orzekały bardzo różnie w tej kwestii, wskazując czasem o wspólności tych środków, a innym całkowicie inaczej. Niemniej jednak w Postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2019 r., sygn. akt V CSK 22/18, wskazano m.in.:
„Sąd Okręgowy, dokonując oceny zgromadzonego materiału dowodowego, nie mógł ograniczyć się do ogólnikowego stwierdzenia, iż środki te nie stanowią majątku wspólnego. Powinien natomiast uwzględnić fakt, iż posiadane środki na subkoncie ZUS, stanowiące zewidencjonowane tam składki, zgodnie z art. 31 § 2 pkt 4 k.r.o. stanowią składniki majątku wspólnego małżonków. Z kolei zgodnie z art. 40e ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963, z późn. zm.), zwaloryzowane kwoty składek, środków, odsetek za zwłokę i opłaty prolongacyjnej, zewidencjonowane na subkoncie, podlegają podziałowi m.in. w razie rozwodu. Podział ma być dokonany na zasadach określonych w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, dotyczących podziału środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym w razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa albo śmierci. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych odsyła zatem w tym zakresie do ustawy z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1906 z późn. zm.), która w szczególności w art. 126 stanowi, że w razie rozwiązania małżeństwa członka otwartego funduszu emerytalnego przez rozwód, środki zgromadzone na rachunku członka funduszu, przypadające byłemu współmałżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, są przekazywane w ramach wypłaty transferowej na rachunek byłego współmałżonka w otwartym funduszu. W świetle przywołanych przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczy to również składek zgromadzonych na subkoncie w ZUS”.
Należy zatem wskazać, że pieniądze tam zgromadzone podlegają podziałowi. Jednakże nie mamy pewności, że Pani mąż nie miał odprowadzanych składek do OFE. Dlaczego? W momencie, gdy weszło OFE, żołnierze w czasie szkoleń, służby szkoleniowej, przygotowawczej oraz żołnierze niezawodowi zostali wciągnięci w OFE, a następnie później z niego wypisani i ponownie przejęci przez Ministerstwo Obrony Narodowej. Co więcej, w ten sposób do dnia dzisiejszego nie dolicza się im środków zgromadzonych w OFE do wysokości ich emerytury, co stanowi w mojej ocenie naruszenie konstytucji i zasady równości w niej przewidzianej. Natomiast w toku takiego postępowania jak Państwa może okazać się to istotne i możliwe, że Pani mąż zgromadził jakieś środki w OFE, choć będą to zapewne mniejsze kwoty niż Pani. Pani nikt takich danych nie udostępni, może to uzyskać jedynie Pani mąż lub też sąd bądź mąż na wyraźne wezwanie sądu.
Proszę jednak pamiętać, że do tego majątku mogą być wliczone inne składki, takie jak odprawy, ekwiwalent za mieszkanie i inne – nie będzie to takie łatwe, że musi Pani oddać połowę składek.
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
2. Ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin - Dz.U. 1994 nr 10 poz. 36
3. Postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2019 r., sygn. akt V CSK 22/18
Jak przygotować się na sprawę o podział majątku po rozwodzie? Czy sąd może ustalić nierówne udziały w majątku wspólnym małżonków? Potrzebujesz pomocy prawnika, opisz nam swój problem i zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Michał Berliński
Prawnik, absolwent Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w Lublinie. Studia ukończył w 2015 roku obroną pracy magisterskiej w Katedrze Prawa Pracy o temacie „Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy”. Podczas studiów praktykował w kancelariach adwokackich i radcowskich oraz w prokuraturze, udzielał również porad prawnych w Uniwersyteckiej Poradni Prawnej głównie z zakresu prawa cywilnego oraz rodzinnego. Ukończył aplikację komorniczą w Izbie Komorniczej przy Sądzie Apelacyjnym w Lublinie. W 2018 roku uzyskał pozytywny wynik z egzaminu komorniczego i został powołany na stanowisko asesora komorniczego przez Prezesa Sądu Apelacyjnego w Lublinie. Nieprzerwanie od 2015 roku pracuje jako asystent komornika, aplikant, a teraz jako asesor komorniczy i kierownik kancelarii. W 2018 roku ukończył także projekt edukacyjny „Pracownia Liderów Prawa” – program naukowy pod patronatem Ministerstwa Sprawiedliwości. Specjalizuje się głównie w prawie cywilnym, rodzinnym, postępowaniu cywilnym oraz egzekucyjnym. Interesuje się również prawem pracy, nieruchomości i ich obrotem, a także prawem nowych technologii i rynkiem e-commerce.
Zapytaj prawnika
