• Zaktualizowano: 2024-11-07 • Autor: Tomasz Krupiński
Mąż poważnie rozważa rozwód, ale wcześniej chce rozdzielności majątkowej. Jesteśmy ponad 30 lat po ślubie, mamy wspólny dorobek: dom, mieszkanie oraz mieszkanie, które mąż odziedziczył po swoich rodzicach w trakcie małżeństwa, ale stoi notarialnie tylko na niego. Nie przywiązywałam do tego wagi, że to mieszkanie przyjął tylko na siebie, bo byliśmy bardzo zgodnym małżeństwem. Teraz mąż proponuje taki podział, że jemu przypadnie nasz domu, zostaną mu dwa auta i motor, a ja przeprowadzę się do naszego mieszkania i ono będzie dla mnie, a także mam zabrać swoje auto, pieniędzmi mielibyśmy podzielić się po połowie. Jeśli zaś chodzi o mieszkanie po rodzicach, to twierdzi, że powinno zostać tylko jemu, bo otrzymał je w spadku. Mąż dobrze zarabia, a ja, jak większość kobiet w naszym kraju, dużo mniej. Moja stopa życiowa znacznie się pogorszy po rozstaniu. Mąż twierdzi, że będzie mi pomagał w potrzebie, ale obawiam się, że nie dotrzyma obietnicy, skoro po tylu latach zgodnego życia podjął decyzję o tej rozdzielności i o rozwodzie. Jak powinien wyglądać taki podział majątku? Jak mogę się zabezpieczyć w kwestii przyszłej pomocy finansowej?
Podziałowi majątku podlega wszystko to, czego się Państwo dorobili w trakcie małżeństwa. Mąż ma rację, iż majątek spadkowy wchodzi w skład jego majątku osobistego i nie podlega podziałowi. Oczywiście proponowany przez męża podział wydaje się niesprawiedliwy, stąd też konieczna będzie wycena składników majątku wspólnego.
Polskie prawo przewiduje bardzo ograniczone możliwości zabezpieczenia małżonka. Jednym z takich sposobów jest wprowadzenie rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobku.
Ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków charakteryzuje się tym, że w czasie jego trwania nie różni się on niczym od zwykłej rozdzielności majątkowej. Świadczy o tym sformułowanie komentowanego artykułu, zgodnie z którym przepisy o rozdzielności majątkowej stosuje się wprost, a nie odpowiednio. Istnieją zatem wyłącznie majątki osobiste małżonków i nie ma oczywiście żadnego majątku wspólnego. Różnice ujawniają się dopiero z chwilą ustania rozdzielności majątkowej, a więc z reguły z chwilą ustania małżeństwa. Powstaje wtedy obowiązek wyrównania dorobków (art. 513 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego; dalej „K.r.o.”) między małżonkami (zob. art. 514 K.r.o.) bądź między jednym z nich a spadkobiercami drugiego (zob. art. 515 K.r.o.).
Wyrównać dorobki mogą na mocy umowy sami małżonkowie (jeżeli ustał między nimi ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków), a także byli małżonkowie (m.in. jeżeli ustrój ten ustał na skutek ustania małżeństwa). Wyrównanie może nastąpić również między spadkobiercami zmarłego małżonka a małżonkiem pozostałym przy życiu. Jeżeli jednak wyrównanie następuje przez przeniesienie prawa, do którego przejścia wymagana jest forma szczególna, umowa powinna być zawarta w tej formie szczególnej (np. w formie aktu notarialnego w razie przeniesienia własności nieruchomości lub udziału w prawie własności nieruchomości). W razie braku porozumienia co do sposobu lub wysokości wyrównania każdy z małżonków może zwrócić się do sądu. Postępowanie sądowe toczy się według ogólnych reguł procesu, ponieważ nie przewidziano rozpoznania sprawy o wyrównanie dorobków w trybie nieprocesowym.
W ujęciu ekonomicznym wyrównanie polega na przesunięciu połowy wartości większego dorobku do majątku drugiego małżonka (tak T. Smyczyński, w: System PrPryw, t. 11, 2014, s. 510, Nb 70). Sposób wyrównania określa art. 514 in fine K.r.o. Wyrównanie może nastąpić przez zapłatę lub przeniesienie prawa. A zatem małżonkowie mogą zdecydować o wyrównaniu przez zapłatę określonej sumy pieniężnej albo przeniesienie prawa majątkowego albo w części przez zapłatę i w części przez przeniesienie prawa.
Przeniesione może być każde zbywalne prawo, które ma wartość majątkową. Wskazuje się, że małżonkowie mogą „dokonać przeniesienia własności rzeczy ruchomych, nieruchomości, wydania papierów wartościowych na okaziciela, przeniesienia własności udziałów, akcji, obligacji w formie przepisanej dla tych czynności prawnych, a także w postaci przelewu wierzytelności, ustanowienia prawa rzeczowego na nieruchomości na rzecz drugiego małżonka itd.”.
Przenoszone prawo należeć może do dowolnej części majątku małżonka, a zatem również stanowić przedmiot majątkowy, który pomija się przy obliczaniu dorobku na mocy umowy stron lub ustawy (art. 513 § 2 in principio K.r.o.), np. przedmiot nabyty przed zawarciem małżeństwa (tak T. Sokołowski, w: Dolecki, Sokołowski, Komentarz KRO, 2013, art. 514, Nb 2a).
Małżonek uprawniony do żądania wyrównania może wskazać jego postać (sposób), ale nie wiąże to drugiej strony ani – w razie sporu – sądu. W nauce prawa wyrażono pogląd, że już w umowie majątkowej małżeńskiej strony mogą wybrać sposób przyszłych rozliczeń, np. ustalić, że nastąpić to może wyłącznie przez zapłatę sumy pieniężnej (Ignatowicz, Nazar, Prawo rodzinne, 2016, s. 319, Nb 508).
Wydaje się, iż wprowadzenie ustroju rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobku w pewnym sensie stanowi zabezpieczenie Pani praw.
Wyrównanie dorobków po rozwodzie stanowi ważny element sprawiedliwego podziału majątku, szczególnie w sytuacjach, gdy jeden z małżonków zarabiał mniej lub zajmował się domem. Polskie prawo daje możliwość rekompensaty różnicy dorobków poprzez zapłatę lub przeniesienie prawa do części majątku, co zabezpiecza finansowo słabszą stronę po zakończeniu małżeństwa. Dzięki temu rozwiązaniu, małżonkowie mogą osiągnąć równowagę ekonomiczną po rozstaniu.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz kompleksowe przygotowanie pism w sprawach dotyczących rozwodów, podziału majątku i wyrównania dorobków, zapewniając wsparcie na każdym etapie postępowania. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać pomoc dostosowaną do Twojej sytuacji.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Tomasz Krupiński
Radca prawny z kilkunastoletnim doświadczeniem, magister prawa, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Specjalizuje się w prawie nieruchomości i prawie lokalowym (wykup mieszkań, najem, eksmisje, zasiedzenia itp.) oraz w prawie rodzinnym (rozwody, alimenty, podział majątku itp.). Doradza też wspólnotom mieszkaniowym i zarządcom nieruchomości (sam również ma uprawnienia zarządcy). Prowadzi własną kancelarię i reprezentuje naszych klientów w sądach.
Zapytaj prawnika
