Przeniesienie własności auta po rozwodzie, formalności, rejestracja i podatki

Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej po rozwodzie

Podstawą prawną do udzielenia odpowiedzi na Pani zapytanie jest ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 1805; zwana dalej w skrócie „K.p.c.”). Po prawomocnym orzeczeniu rozwodu zasadne byłoby dokonanie podziału majątku wspólnego, jeżeli majątek wspólny obejmuje tylko ten samochód, to podział obejmie tylko ten składnik majątku. Natomiast jeżeli w skład majątku wspólnego wchodzą również inne przedmioty, nieruchomości, to warto jest kompleksowo uregulować tę kwestię. Zgodnie z art. 566 K.p.c.: „W sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami właściwy jest sąd miejsca położenia majątku, a jeżeli wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków – sąd spadku.”. Nadto w oparciu o art. 567 § 1 K.p.c. W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. W razie sporu co do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym sąd może w tym przedmiocie orzec postanowieniem wstępnym (§ 2). Nadto do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania w sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku (§ 3).

Postępowanie o podział majątku wspólnego – zgodny podział lub jego brak

Postępowanie o dział spadku (które stosujemy również do postępowania dotyczącego podziału majątku wspólnego) zostało uregulowane od art. 680 do art. 689 Kodeksu postępowania cywilnego. Warto już do wniosku o przeprowadzenie podziału majątku wspólnego dołączyć podpisaną przez Państwa ugodę w sprawie tego, jak ma wyglądać ten podział, wówczas postępowanie ograniczy się tylko i wyłącznie do podpisania ugody sądowej o treści ugody dołączonej do wniosku. Jeśli nie ma zgody co do podziału majątku, wówczas będą miały zastosowanie przepisy dotyczące zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i § 3 K.p.c.

Sposoby podziału majątku rozwiedzionych małżonków

W pierwszej kolejności sąd będzie nakłaniać do zgodnego przeprowadzenia podziału, wskazując sposoby mogące do tego doprowadzić (art. 622 §1 K.p.c.). Gdy zarówno Pani, jak i były małżonek złożycie zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli spełnione zostaną wymagania, o których mowa w dwóch artykułach poprzedzających, a projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych (art. 622 §2 K.p.c.).

Jeśli do zgodnego podziału nie dojdzie, wówczas zastosowanie ma przepis art. 623 K.p.c., zgodnie z którym – gdy zachodzą warunki do dokonania podziału w naturze – sąd dokonuje tego podziału na części odpowiadające wartością udziałom współwłaścicieli z uwzględnieniem wszelkich okoliczności zgodnie z interesem społeczno-gospodarczym. Różnice wartości wyrównuje się przez dopłaty pieniężne tzn. każdemu ze współwłaścicieli przyznaje część nieruchomości.

Kolejnym sposobem dokonania działu spadku (tutaj analogicznie podziału majątku) jest przyznanie jednemu ze współwłaścicieli całości nieruchomości/ruchomości wraz ze spłatą udziałów pozostałego współwłaściciela. W takiej sytuacji w przypadku gdy właściciel, który otrzymuje nieruchomość/ruchomość na wyłączną własność, a dokonywał na nią nakłady z majątku osobistego, to może odliczyć wartość poniesionych środków z kwoty należnej do spłaty (musi to być uwzględnione w postanowieniu sądu, aby można było dokonać odliczenia). W takiej sytuacji zgodnie z art. 624 K.p.c. – z chwilą uprawomocnienia się postanowienia przyznającego dotychczasowym współwłaścicielom części lub jednemu z nich całość rzeczy własność przechodzi na uczestnika wskazanego w postanowieniu.

Ostatnim sposobem dokonania podziału jest sprzedaż rzeczy wspólnej. W takiej sytuacji w postanowieniu zarządzającym sprzedaż rzeczy należących do współwłaścicieli sąd bądź rozstrzygnie o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli, bądź też tylko zarządzi sprzedaż, odkładając rozstrzygnięcie o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli oraz o podziale sumy uzyskanej ze sprzedaży do czasu jej przeprowadzenia.

Koszty postępowania o podział majątku w sądzie i u notariusza

Postępowanie w sprawie podziału majątku wspólnego może być przeprowadzone zarówno przed sądem, jak i notariuszem. Natomiast biorąc pod uwagę koszty tego postępowania zwłaszcza w przypadku zgodnego podziału majątku zasadne jest dokonanie podziału przed sądem, gdyż koszt takiego postępowania jest mniejszy. Koszty postępowania będą przedstawiały się następująco:

„1) 1000 zł od wniosku o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej, a w przypadku gdy wniosek zawiera zgodny projekt podziału majątku, to wówczas pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 zł”(art. 38 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Dz. U. z 2022 r., poz. 1125).

Natomiast jeśli podział majątku będzie przeprowadzony u notariusza, to wysokość taksy notarialnej w tym zakresie będzie zależała już od wartości majątku podlegającego podziałowi. Zgodnie bowiem z § 2 ust. 3 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz. U. z 2020 r., poz. 1473) – podstawą określenia maksymalnej stawki jest przy działach ogólna wartość majątku podlegającego działowi. Nadto § 3 rozporządzenia stanowi, że maksymalna stawka wynosi od wartości:

1) do 3000 zł – 100 zł;

2) powyżej 3000 zł do 10.000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł;

3) powyżej 10.000 zł do 30.000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10.000 zł;

4) powyżej 30.000 zł do 60.000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30.000 zł;

5) powyżej 60.000 zł do 1.000.000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60.000 zł;

6) powyżej 1.000.000 zł do 2.000.000 zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1.000.000 zł;

7) powyżej 2.000.000 zł – 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2.000.000 zł, nie więcej jednak niż 10.000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7500 zł.

Dysponując postanowieniem sądu o dokonaniu podziału majątku lub aktem notarialnym zawierającym podział majątku, z których będzie wynikało, że została Pani właścicielką samochodu, będzie Pani mogła dokonać przerejestrowania samochodu.

Podział majątku a podatek dochodowy

Odnoszą się do kwestii podatkowych, to wskazać należy, że przy dokonaniu podziału majątku wspólnego taki obowiązek podatkowy nie powstanie. Na potwierdzenie powyższego warto przytoczyć treść interpretacji indywidualnej wydanej przez Izbę Skarbową w Katowicach w dniu 7 grudnia 2016 r. nr 2461-IBPB-2-2.4511.855.2016.1.IN, w której wskazano:

„Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady – wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy – opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Jednakże, zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich. Z powołanego przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej. Przychodem z podziału majątku wspólnego jest wartość otrzymanego przez każdego z małżonków majątku, a także wartość spłat (dopłat) otrzymywanych przez jednego z małżonków z tytułu podziału majątku. Wartość majątku oraz wartość spłat uzyskanych z tego tytułu przez małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.”

Darowizna udziału w samochodzie

Na koniec jeszcze co do ewentualnej darowizny – jest oczywiście możliwa, ale skoro już nie są Państwo małżeństwem, to trzeba będzie zapłacić podatek. Proszę również pamiętać, że darowiznę można odwołać. Zatem w Pani przypadku podział majątku jest bezpieczniejszy.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296