• Zaktualizowano: 2024-12-12 • Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Mieszkam na stałe w Szwecji, tu pracuję i jestem zameldowany. Jestem na początku „drogi rozwodowej” z małżonką, której się znudziłem, jak to ujęła. Pół roku temu kupiłem w Szwecji, częściowo w kredycie (około 50% wartości) auto, które użytkuje tylko małżonka. Jestem rezydentem szwedzkim i wszystkie środki na zakup i utrzymanie auta ponoszę osobiście z własnego szwedzkiego konta (raty comiesięczne, kwartalny podatek drogowy). W obecnej sytuacji chcę to auto sprzedać, ponieważ jest obciążone kredytem, ale żona straszy mnie, że nie mogę tego zrobić, bo samochód idzie do podziału. Czy polski sąd może nakazać cokolwiek wobec szwedzkiej własności, czyli auta będącego w połowie własnością szwedzkiego banku? Jestem w kropce, co mogę zrobić w tej sytuacji?
Niestety Pana małżonka ma w tym wypadku rację. Jeżeli nie zawierali Państwo umów majątkowych małżeńskich, to w świetle prawa łączy Państwa wspólność majątkowa małżeńska. Z chwilą zawarcia małżeństwa, zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.), powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Nadto w oparciu o § 2 tego przepisu: „Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, 321, 568, 695 i 875).”
Ustrój ustawowy obligatoryjnie powstaje z mocy prawa i nie jest możliwe, aby małżonkowie w drodze umowy ustanowili bądź przywrócili wspólność ustawową. Z reguły przedmiotowy ustrój powstaje z chwilą zwarcia małżeństwa, ale jest też możliwe jego powstanie w późniejszym terminie. Ustawodawca przyjął, że majątek wspólny małżonków tworzą przedmioty nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, z wyjątkiem tych, które enumeratywnie zaliczane są do majątków osobistych małżonków. Z analizowanej regulacji wynika, że regułą jest, iż o zaliczeniu nabytego przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego decyduje czas jego nabycia. Zasadniczo do majątku wspólnego należą przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej. Należy podkreślić, że w sytuacjach, kiedy nabycie prawa rozłożone jest w czasie, o przynależności do majątku wspólnego decyduje chwila definitywnego nabycia tego prawa w czasie trwania wspólności ustawowej. Zasadniczo o zaliczeniu danego przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego nie decyduje sposób jego nabycia. W konsekwencji przedmioty majątkowe mogą być nabyte w sposób pierwotny albo pochodny, także w drodze czynności prawnej, z mocy samego prawa, na podstawie decyzji administracyjnej, na mocy orzeczenia sądowego bądź wskutek innego zdarzenia.
W kontekście Pana zapytania istotne jest podkreślenie, że przedmioty majątkowe należą do majątku wspólnego niezależnie od tego, czy nabyli je oboje małżonkowie, czy jedno z nich. Dodatkowo jeśli przesłanki nabycia przedmiotu spełnia tylko jedno z małżonków, to nie ma przeszkód, aby nabyte prawo weszło do majątku wspólnego. Wyjątki od tej zasady wynikają z przepisów szczególnych. Dotyczy to np. nabycia nieruchomości przez cudzoziemca.
Warto w kontekście Pana zapytania wskazać na to, że zgodnie z art. 33 K.r.o.: „Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.”.
Zatem ten nabyty przez Pana samochód wszedł do majątku wspólnego i będzie on podlegał rozliczeniu w sprawie o podział majątku wspólnego. W przypadku gdy dokona Pan sprzedaży tego pojazdu, to i tak do rozliczenia z małżonką będzie brana wartość tego samochodu.
1: Kredyt na samochód w małżeństwie
Anna i Piotr postanowili rozstać się po 10 latach małżeństwa. Piotr, który pół roku wcześniej kupił samochód na kredyt, uznał, że skoro tylko on spłaca raty, auto należy wyłącznie do niego. Jednak Anna, która korzystała z samochodu, dowiedziała się, że zgodnie z zasadami wspólności majątkowej, auto wchodzi do majątku wspólnego i będzie podlegać podziałowi w trakcie rozwodu, nawet jeśli Piotr finansuje jego zakup.
2: Rozliczenie wspólnego majątku po rozwodzie
Kasia i Tomek nie podpisali umowy rozdzielności majątkowej przed ślubem. W trakcie trwania małżeństwa Tomek kupił samochód, ale to Kasia korzystała z pojazdu na co dzień. Gdy zdecydowali się na rozwód, okazało się, że choć samochód formalnie należy do Tomka, w rzeczywistości jego wartość musi zostać rozdzielona, bo zakup dokonano w czasie wspólności majątkowej, a nie zawarto wcześniej żadnych ustaleń majątkowych.
3: Kredyt a wspólność majątkowa
Maria i Adam byli w małżeństwie, w którym Adam kupił samochód na kredyt. Pieniądze na zakup pochodziły z jego konta osobistego, ale kredyt był wspólnym zobowiązaniem. Kiedy małżeństwo zaczęło się rozpadać, Adam chciał sprzedać auto, by spłacić dług. Maria jednak podkreśliła, że samochód jest częścią majątku wspólnego i nawet jeśli Adam go sprzeda, wartość pojazdu zostanie uwzględniona w podziale majątku.
Podczas rozwodu, samochód nabyty w trakcie trwania wspólności majątkowej, nawet jeśli kupiony na kredyt, wchodzi do majątku wspólnego i podlega podziałowi. Niezależnie od tego, kto spłaca raty lub korzysta z pojazdu, jego wartość musi być rozliczona między małżonkami, chyba że istnieją inne umowy majątkowe regulujące tę kwestię.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism związanych z podziałem majątku, w tym samochodów kupionych na kredyt w trakcie wspólności majątkowej. Nasz zespół prawników pomoże Ci skutecznie zabezpieczyć Twoje interesy podczas rozwodu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
