• Zaktualizowano: 2024-07-25 • Autor: Tomasz Krupiński
Od 30 lat pozostaję w związku małżeńskim (dwoje dorosłych dzieci). Obecnie w grę wchodzi podział majątku, ponieważ chcę się wyprowadzić i kupić własne mieszkanie. Niestety przez około 20 lat byłam osobą niepracującą (tzn. niezatrudnioną na żadną umowę), co nie znaczy, że nie miałam dochodów. Aktualnie posiadamy mieszkanie własnościowe (jednak mąż stwierdził, że on za swoje pieniądze je wykupił, więc jest ono jego i będzie zapisane tylko na niego – mieszkanie otrzymaliśmy w 1992 roku, 2 lata po ślubie) oraz działkę rekreacyjną (w akcie notarialnym widniejemy oboje, nabyta około 10 lat temu, jednak mąż twierdzi, iż jest ona jego i nic mi się nie należy, ponieważ on ją wyposażył). Mamy również ruchomości, jednak one nie powinny być kwestią sporną. Jak będzie w takiej sytuacji wyglądał podział majątku? Czy mąż może mnie wszystkiego pozbawić i zostawić bez dachu nad głową?
Na wstępie uspokoję Panią – absolutnie nie ma powodów do obaw, jeśli chodzi o pozbawienie Panią części majątku. Zgodnie z przepisem art. 31 ust. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie K.r.io.) „z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny), przedmioty majątkowe nieobjęte zaś wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”. Na majątek wspólny zatem składają się przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej. Jedynie w ściśle i wyczerpująco wymienionych przez Kodeks rodzinny i opiekuńczy wypadkach nabyty w czasie trwania ustroju wspólności ustawowej przedmiot majątkowy nie zwiększa stanu majątku wspólnego, lecz staje się z mocy art. 33 K.r.io. przedmiotem majątku osobistego.
Artykuł 31 K.r.io. wyraża zasadę ogólną, a art. 33 pkt 1–10 K.r.io. wyjątki od tej zasady. Taki rozkład zasad i wyjątków rozstrzyga wszelkie wątpliwości co do tego, czy konkretny przedmiot majątkowy należy zaliczyć do majątku wspólnego, czy też osobistego. Ponadto należy zaznaczyć, że Kodeks rodzinny i opiekuńczy w zasadzie nie zawiera własnych unormowań dotyczących podziału majątku, który był objęty wspólnością ustawową, w art. 46 K.r.io. znajduje się jedynie odesłanie do przepisów o dziale spadku. Problematykę wspólności majątku wspólnego i jego sądowego podziału normują zatem w sferze materialnoprawnej art. 1035–1046 K.c., przy czym art. 1035 K.c. zawiera kolejne odesłanie, nakazując stosować odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, a w sferze proceduralnej art. 566 i 567 K.p.c. oraz art. 680–689 K.p.c. W art. 688 K.p.c. znajduje się odesłanie do odpowiedniego stosowania przepisów o zniesieniu współwłasności, w szczególności do art. 618 § 2 i 3 K.p.c.
Podstawową kwestią w sądowym podziale majątku wspólnego jest ustalenie składu i wartości majątku podlegającego podziałowi. W myśl art. 684 K.p.c. skład i wartość tego majątku ustala sąd, który określa, jakie przedmioty majątkowe podlegają podziałowi, przy czym zauważyć należy, iż norma art. 684 K.p.c. nie stwarza dla sądu uprawnień do prowadzenia z urzędu dochodzenia mającego na celu ustalenie, czy i jakie składniki majątku podlegają jeszcze podziałowi oprócz wskazanych przez zainteresowanych w sprawie. Przedmiotem tego podziału winien być, zgodnie z art. 1038 § 1 K.c. w zw. z art. 46 K.r.io., cały majątek objęty wspólnością.
Zgodnie z powyższym zarówno mieszkanie, jak i działka rekreacyjna wchodzą w skład majątku wspólnego. Sam fakt, iż Pani nie pracowała (formalnie), nie oznacza, iż traci Pani prawo do części majątku. Praca żony w domu, opieka nad dziećmi od lat zgodnie z utrwalonym orzecznictwem jest zrównana z pracą zawodową męża. Wynagrodzenie uzyskiwane przez męża także stanowi część majątku wspólnego. Ocena męża nie odpowiada ocenie prawnej.
Zajmowanie się domem i dziećmi
Pani Anna przez 25 lat małżeństwa zajmowała się domem i wychowywaniem trójki dzieci, podczas gdy jej mąż, Pan Jan, prowadził własną firmę. Pomimo braku formalnego zatrudnienia, Pani Anna była odpowiedzialna za codzienne obowiązki domowe, organizowanie życia rodzinnego oraz wspieranie edukacji dzieci. Po decyzji o rozwodzie, Pan Jan twierdził, że ponieważ to on zarabiał pieniądze, cały majątek (dom, samochody i oszczędności) powinien należeć do niego. Jednak sąd uznał, że wkład Pani Anny w życie rodzinne jest równie ważny jak praca zarobkowa męża i przyznał jej równą część majątku wspólnego.
Wspólne inwestycje
Pani Maria i Pan Tomasz przez całe małżeństwo wspólnie podejmowali decyzje inwestycyjne, chociaż formalnie to Pan Tomasz był jedynym właścicielem konta inwestycyjnego. Pani Maria zajmowała się domem i wspierała męża, dbając o rodzinę i organizując codzienne życie, co umożliwiało Panu Tomaszowi skupienie się na rozwijaniu kariery. Po 20 latach małżeństwa zdecydowali się na rozwód. Pan Tomasz twierdził, że Pani Maria nie ma prawa do inwestycji, ponieważ to on formalnie nimi zarządzał. Sąd jednak uznał, że ich małżeństwo opierało się na wspólnym wysiłku, a Pani Maria miała prawo do połowy zysków z inwestycji.
Pomoc w rozwoju biznesu
Pani Katarzyna przez 15 lat małżeństwa wspierała męża, Pana Krzysztofa, w prowadzeniu jego małej firmy. Choć nie była formalnie zatrudniona, pomagała w prowadzeniu księgowości, marketingu oraz organizacji wydarzeń. Po latach firma odniosła sukces i przynosiła duże zyski. Gdy zdecydowali się na rozwód, Pan Krzysztof twierdził, że firma należy wyłącznie do niego. Sąd jednak stwierdził, że wkład Pani Katarzyny w rozwój firmy był nieoceniony i przyznał jej połowę wartości firmy, uznając, że ich współpraca była kluczowa dla osiągnięcia sukcesu.
Podział majątku w przypadku rozwodu, nawet gdy jeden z małżonków nie był formalnie zatrudniony, opiera się na zasadzie wspólności majątkowej. Praca domowa, wychowanie dzieci oraz wsparcie partnera są równoważne z pracą zarobkową i mają wpływ na decyzje sądu dotyczące podziału majątku. Każdy z małżonków ma prawo do sprawiedliwego udziału w majątku wspólnym, niezależnie od formalnego zatrudnienia.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism, zapewniając wsparcie w sprawach dotyczących podziału majątku i praw małżeńskich. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać rzetelne i skuteczne rozwiązania prawne dostosowane do Twojej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Tomasz Krupiński
Radca prawny z kilkunastoletnim doświadczeniem, magister prawa, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Specjalizuje się w prawie nieruchomości i prawie lokalowym (wykup mieszkań, najem, eksmisje, zasiedzenia itp.) oraz w prawie rodzinnym (rozwody, alimenty, podział majątku itp.). Doradza też wspólnotom mieszkaniowym i zarządcom nieruchomości (sam również ma uprawnienia zarządcy). Prowadzi własną kancelarię i reprezentuje naszych klientów w sądach.
Zapytaj prawnika
