• Zaktualizowano: 2024-10-14 • Autor: Tomasz Krupiński
Podarowałem żonie znaczną sumę pieniędzy. Teraz ona chce rozwodu i nie ma zamiaru niczego mi oddawać. Mamy rozdzielność majątkową. Oprócz tego wybudowaliśmy wspólny dom na działce żony za jedynie moje pieniądze, żona nie włożyła w dom ani złotówki. Ona chce się mnie pozbyć i zagarnąć wszystko. Co mogę zrobić, aby odzyskać podstępem wyciągnięte ode mnie pieniądze i nakłady włożone w dom?
Dokonanie darowizny wytwarza pomiędzy darczyńcą a obdarowanym stosunek etyczny wyrażający się w etycznym obowiązku wdzięczności. Pogwałcenie tego obowiązku przez dopuszczenie się ciężkich uchybień opatrzone jest sankcją prawną, przewidzianą w art. 898 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.) w postaci prawa odwołania darowizny. Warunkiem tego prawa jest, aby obdarowany dopuścił się względem darczyńcy rażącej niewdzięczności. Taką kwalifikowaną postać ma dopiero takie zachowanie się obdarowanego, które w świetle istniejących reguł moralnych i prawnych świadczy o tym, że darczyńca odczuwa je wysoce ujemnie (por. wyrok SN z dnia 26.09.2008 r., III CKN 810/00).
Niewdzięcznością jest każde zachowanie obdarowanego, które po rozsądnej ocenie musi być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę. Zachowanie to powinno być świadome, nakierowane w zamiarze nieprzyjaznym, cechujące się znacznym natężeniem złej woli. Obdarowany musi mieć świadomość, że swoim zachowaniem wyrządza darczyńcy krzywdę lub szkodę majątkową.
Na gruncie art. 898 § 1 K.c. za niewdzięczne uznać trzeba każde zachowanie obdarowanego, niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę, przy czym, aby zostało uznane za „rażąco niewdzięczne”, musi cechować je znaczne nasilenie złej woli skierowanej na wyrządzenie darczyńcy krzywdy lub szkody majątkowej. Dlatego pod pojęciem „rażącej niewdzięczności” mieszczą się przede wszystkim przestępstwa skierowane przeciwko życiu, zdrowiu, czci i godności osobistej, a wreszcie przeciwko majątku darczyńcy. Cechy rażącej niewdzięczności mogą mieć także inne zachowania wysoce nieprzyjazne kierowane bezpośrednio wobec darczyńcy, jak i także w stosunku do osoby jemu bliskiej. W każdym jednak przypadku niezależnie od tego, czy będą to działania, czy zaniechania obdarowanego wymagane jest ujawnienie po jego stronie zamiaru pokrzywdzenia darczyńcy. Decydujące są przy tym nie subiektywne odczucia darczyńcy, lecz obiektywna ocena okoliczności sprawy (por. m.in. wyrok SN z 26.07. 2000r. I CKN 919/98 LEX nr 50820).
Istotne w sprawie jest ustalenie przyczyn rozwodu, czasu, jaki upłynął od darowizny do dnia rozwodu.
Co do nakładów na nieruchomość żony – w postaci wybudowania domu – to oczywiście może Pan dochodzić ich rozliczenia w toku sprawy o podział majątku wspólnego lub w osobnym pozwie o rozliczenie nakładów. Wartość nakładów będzie stanowiła różnica między wartością nieruchomości zabudowanej a wartością samego gruntu. W tym wypadku konieczne jest przedstawienie materiału dowodowego w postaci zeznań świadków czy dokumentów, tj. historii przelewów.
Janek darował swojej żonie dużą sumę pieniędzy na jej osobiste wydatki. Teraz, kiedy żona złożyła pozew o rozwód, Janek czuje, że został wykorzystany, ponieważ żona nie tylko odmawia zwrotu pieniędzy, ale także wykazuje rażącą niewdzięczność, odmawiając jakichkolwiek rozmów na temat podziału majątku. Janek postanawia odwołać darowiznę, opierając się na przepisach dotyczących rażącej niewdzięczności i wszczyna postępowanie sądowe.
Marek wybudował dom na działce swojej żony za własne pieniądze, nie prosząc jej o udział finansowy. Teraz, kiedy żona żąda rozwodu, Marek stoi przed groźbą utraty całego domu, mimo że to on pokrył wszystkie koszty budowy. W odpowiedzi na to, Marek składa pozew o zwrot nakładów, domagając się rozliczenia środków, które zainwestował w nieruchomość, oraz wartości domu.
Andrzej podarował żonie samochód i sfinansował remont jej mieszkania. Po kilku latach małżeństwa, żona zdecydowała się na rozwód, nie wykazując żadnych chęci zwrotu darów ani pokrycia wydatków poniesionych przez Andrzeja. On postanawia skorzystać z możliwości odwołania darowizny i domaga się zwrotu nakładów, argumentując, że w trakcie małżeństwa żona wykazała rażącą niewdzięczność, traktując go z brakiem szacunku i manipulując ich relacją.
Odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności oraz dochodzenie zwrotu nakładów poczynionych na majątek małżonka są możliwe, zwłaszcza w kontekście rozwodu. Kluczowe jest jednak odpowiednie udokumentowanie roszczeń i przedstawienie dowodów na niewłaściwe zachowanie obdarowanego oraz poniesione nakłady. W takich sytuacjach warto skonsultować się z prawnikiem, aby skutecznie zabezpieczyć swoje interesy.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz przygotowanie pism procesowych, w tym w sprawach dotyczących odwołania darowizny i zwrotu nakładów w związku z rozwodem. Skontaktuj się z nami, aby szybko i skutecznie zabezpieczyć swoje interesy. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2008 r.,sygn. akt III CKN 810/00
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2000r. sygn. akt I CKN 919/98
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Tomasz Krupiński
Radca prawny z kilkunastoletnim doświadczeniem, magister prawa, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Specjalizuje się w prawie nieruchomości i prawie lokalowym (wykup mieszkań, najem, eksmisje, zasiedzenia itp.) oraz w prawie rodzinnym (rozwody, alimenty, podział majątku itp.). Doradza też wspólnotom mieszkaniowym i zarządcom nieruchomości (sam również ma uprawnienia zarządcy). Prowadzi własną kancelarię i reprezentuje naszych klientów w sądach.
Zapytaj prawnika
