• Zaktualizowano: 2024-11-04 • Autor: Tomasz Krupiński
Pytanie dotyczy odroczonej na 5 lat spłaty połowy wartości wspólnego mieszkania w ramach podziału majątku po rozwodzie. W dniu podpisywania aktu notarialnego wartość mieszkania była o około połowę niższa niż aktualnie, czyli wynosiła 120 tys. zł i w związku z tym w akcie notarialnym jest podana kwota stanowiąca połowę wartości mieszkania w tamtym czasie. Obecnie, za porozumieniem obu stron mieszkanie zostało ponownie wycenione i wartość jego połowy wzrosła o 100 tys. zł. Pytanie dotyczy ewentualnych konsekwencji podatkowych rozbieżności między kwotą w akcie notarialnym a kwotą przelewu na konto. Po rozmowie z urzędem skarbowym polecono nam kontakt z radcą prawnym, ponieważ urząd nie potrafił udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jak zostanie potraktowana spłata wyższa, niż wynika z aktu notarialnego. Przesyłam kopię aktu notarialnego. Proszę o wyjaśnienie.
Konsekwencje takiego przelewu mają charakter podatkowy. Zapłata kwoty ponad ustaloną w akcie notarialnym rodzi obowiązek podatkowy. Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca (obdarowany). Zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od jego stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa z darczyńcą.
Zgodnie z art. 14 ust. 3 – do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
Wysokość podatku wyniesie 3115,90 zł plus 20% od nadwyżki ponad 22 256 zł– dla darowizny o wartości ponad 22 256 zł.
Zasadnym wydaje się więc przeprowadzenie uzupełniającego podziału majątku wspólnego. Nie ulega wątpliwości, że strony mogą dokonać umownego podziału ich majątku wspólnego w sposób im odpowiadający. Sposób ten nie może jednak uchybiać bezwzględnie obowiązującym przepisom prawa (art. 58 § 1 K.c.) ani zasadom współżycia społecznego (art. 58 § 2 K.c.). Zgodnie z art. 1038 § 2 K.c. w zw. z art. 46 K.r.o. – umowny podział majątku wspólnego może dotyczyć całego majątku bądź zostać ograniczony jedynie do jego części. Niewątpliwie umowny podział majątku nie obejmował wszystkich składników majątku wspólnego stron. Składniki majątku wspólnego byłych małżonków nie zgłoszone do podziału lub pominięte przez Sąd w prawomocnym orzeczeniu o podział nie przestają być majątkiem wspólnym; mogą przeto zostać podzielone w drodze umowy lub orzeczenia sądowego (podział uzupełniający) (tak SN w postanowieniu z dnia 14 lipca 1983 r. IV CR 282/83).
W umowie uzupełniającej mogą Państwo przewidzieć dodatkową spłatę odpowiadającą obecnej wartości rynkowej mieszkania.
Wzrost wartości nieruchomości
Pani Anna i Pan Michał rozwiedli się 5 lat temu. Wówczas ustalili, że Pan Michał spłaci Panią Annę z tytułu podziału majątku, płacąc jej połowę wartości wspólnego mieszkania, która wówczas wynosiła 120 tys. zł. Po pięciu latach wartość mieszkania wzrosła do 320 tys. zł, co oznacza, że wartość połowy mieszkania, którą miał spłacić Pan Michał, wzrosła o 100 tys. zł. Zdecydowali się uwzględnić nową wartość rynkową mieszkania w spłacie, co wzbudziło wątpliwości podatkowe, gdyż początkowo ustalona kwota była znacznie niższa niż obecna wartość.
Podział uzupełniający
Pan Piotr i Pani Katarzyna po rozwodzie ustalili podział majątku, w którym Pani Katarzyna miała otrzymać 60 tys. zł w ramach spłaty połowy mieszkania o wartości 120 tys. zł. Pięć lat później mieszkanie zostało ponownie wycenione na 240 tys. zł. Aby uniknąć problemów podatkowych, małżonkowie zdecydowali się na umowny podział uzupełniający, uwzględniający wzrost wartości nieruchomości. Pan Piotr spłacił Panią Katarzynę kwotą wyższą, wynikającą z obecnej wyceny mieszkania.
Problemy podatkowe
Pan Marek miał dokonać spłaty Pani Joanny w wysokości 60 tys. zł za połowę wartości mieszkania w ramach podziału majątku po rozwodzie. Po upływie 5 lat, mieszkanie zyskało na wartości, a Pan Marek, w porozumieniu z Panią Joanną, zapłacił jej dodatkowe 100 tys. zł. Jednak ta nadwyżka wzbudziła zainteresowanie urzędu skarbowego, który rozważał, czy nie podlega ona opodatkowaniu jako darowizna.
Odroczona spłata przy podziale majątku po rozwodzie może rodzić problemy podatkowe, zwłaszcza gdy wartość nieruchomości znacząco wzrasta. W takich przypadkach, gdy kwota spłaty jest wyższa niż ta zapisana w akcie notarialnym, istnieje ryzyko uznania różnicy za darowiznę, co może skutkować obowiązkiem zapłaty podatku. Aby uniknąć niejasności, warto rozważyć uzupełniający podział majątku i skonsultować się z prawnikiem lub doradcą podatkowym.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz sporządzanie pism procesowych i umów, dostosowanych do Twoich indywidualnych potrzeb, w tym w zakresie podziału majątku i kwestii podatkowych. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać kompleksową pomoc prawną bez wychodzenia z domu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 1983 r. sygn. akt IV CR 282/83
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Tomasz Krupiński
Radca prawny z kilkunastoletnim doświadczeniem, magister prawa, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Specjalizuje się w prawie nieruchomości i prawie lokalowym (wykup mieszkań, najem, eksmisje, zasiedzenia itp.) oraz w prawie rodzinnym (rozwody, alimenty, podział majątku itp.). Doradza też wspólnotom mieszkaniowym i zarządcom nieruchomości (sam również ma uprawnienia zarządcy). Prowadzi własną kancelarię i reprezentuje naszych klientów w sądach.
Zapytaj prawnika
