• Zaktualizowano: 2024-12-06 • Autor: Katarzyna Bereda
Jestem w trakcie rozwodu i przed podziałem majątku. Żona 8 lat temu wraz z trojgiem kuzynów odziedziczyli mieszkanie po dziadku. Zgodnie wszyscy ustalili, że mieszkanie otrzyma żona pod warunkiem spłaty trzech pozostałych spadkobierców. W postępowaniu o dział spadku sąd określił wtedy wartość nieruchomości na 100 tys. zł oraz sposób spłaty po 1/4. Spłata pozostałych spadkobierców nastąpiła z naszego majątku wspólnego (75 tys. zł) w trakcie trwania małżeństwa, ale jako właściciel nieruchomości widnieje żona. Kuzyni zostali spłaceni, a mieszkanie przez te lata było wynajmowane. O jaką kwotę mogę się starać teraz przy podziale majątku? Zdaję sobie sprawę, że do 1/4 udziałów mieszkania nie mam prawa, gdyż jest to spadek dla żony po dziadku, ale do 3/4 to już chyba mam jakieś prawa. Proszę mi to wyjaśnić. Obecnie mieszkanie jest warte 200 tys. zł.
Jak Pan prawidłowo wskazał, na podstawie art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) – składniki majątkowe nabyte w ramach dziedziczenia i darowizny stanowią majątek osobisty małżonka.
Z uwagi na powyższe, jeżeli żona otrzymała nieruchomość (udział w nieruchomości) w skutek dziedziczenia po dziadku, to jest to jej majątek osobisty. Jeżeli czynił Pan jednak na tę nieruchomość nakłady, to będzie Pan mógł – w ramach postępowania o podział majątku – wystosować roszczenie o zwrot nakładów poczynionych na majątek osobisty żony.
Przedmiotem podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami są wyłącznie aktywa tego majątku. Sąd ustala wartość majątku podlegającego podziałowi według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej i według cen obowiązujących w chwili zamknięcia rozprawy (post. SN z 11.3.2010 r., IV CSK 429/09, Legalis). W sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd ustala wartość nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków bez względu na inicjatywę dowodową uczestników postępowania (uchw. SN z 21.2.2008 r., III CZP 148/07, OSNC 2009, Nr 2, poz. 23). O rozliczeniu w postępowaniu o podział majątku wspólnego nakładów i wydatków poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty i z majątku osobistego na majątek wspólny w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej, a także rozliczenia nakładów i wydatków dokonanych przez każdego z małżonków (lub byłych małżonków) w okresie od ustania wspólności do chwili podziału majątku wspólnego (zob. post. SN: z 7.1.2009 r., II CSK 390/08, Legalis; z 17.11.2011 r., IV CSK 93/11, Legalis i z 13.12.2013 r., III CZP 86/13, Legalis).
Jak widać, takie roszczenie powinien Pan wystosować, a więc w zakresie poczynienia nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty małżonka. Dobrze w tym zakresie przedłożyć wszelkie dowody wskazujące na Pana nakłady – potwierdzenia przelewów, a także zeznania świadków, iż taka okoliczność jest prawdziwa. Wartość poczynionych nakładów określa się na faktycznie poczynione nakłady finansowe –jeżeli włożył Pan w tę nieruchomość np. 50 tys. zł, to taka wartość jest zasadna do dochodzenia.
Zgodnie z treścią art. 43 § 1 K.r.o.: „Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Reguła ta, podyktowana zasadą równouprawnienia małżonków, może zostać jednak zmodyfikowana w uzasadnionych przypadkach. Z art. 43 § 2 wynika, że ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym po ustaniu wspólności może nastąpić wtedy, gdy:
Na koniec dodam, że w przypadku porozumienia między Państwem – można przeprowadzić podział majątku u notariusza. Jeżeli natomiast nie uda się Panu porozumieć z żoną, trzeba będzie skierować wniosek do sądu rejonowego położenia nieruchomości w przedmiocie podziału majątku i określenia Pana nakładów na majątek osobisty żony – oczywiście po prawomocnym zakończeniu postępowania rozwodowego. We wniosku może Pan zaznaczyć chęć ustalenia nierównych udziałów, a więc Pana głównej partycypacji w majątek osobisty żony. Na tę okoliczność proszę przedłożyć materiał dowodowy w postaci np. potwierdzeń, faktur, dowodu z zeznań świadków.
Anna i Jan przez 10 lat byli małżeństwem i gromadzili wspólny majątek. W trakcie trwania małżeństwa, Anna odziedziczyła działkę po ojcu, co stanowiło jej majątek osobisty. Jednakże, aby uporządkować sprawy spadkowe, Jan i Anna postanowili wspólnie pokryć koszty związane z regulacją spadku i opłatami notarialnymi, które wyniosły 50 000 zł. Po rozwodzie Jan ubiegał się o zwrot tej kwoty, argumentując, że nakłady te zostały poniesione z ich wspólnego majątku.
Marta odziedziczyła po dziadkach dom, jednak musiała spłacić dwóch braci, aby stać się jedyną właścicielką. W tym celu wykorzystała oszczędności zgromadzone wraz z mężem, Pawłem, podczas trwania małżeństwa. Wartość spłat wyniosła 150 000 zł. Po rozwodzie Paweł domagał się zwrotu połowy tej kwoty, wskazując, że spłaty zostały dokonane z majątku wspólnego, mimo że dom formalnie należał tylko do Marty.
Katarzyna w trakcie małżeństwa z Michałem odziedziczyła mieszkanie po ciotce. Wartość spadku wynosiła 200 000 zł, jednak Katarzyna musiała spłacić kuzynów, co wymagało 75 000 zł. Kwotę tę pobrano z oszczędności małżeńskich. Po rozwodzie Michał zwrócił się do sądu o zwrot tej sumy, wskazując, że majątek wspólny został pomniejszony o tę kwotę, a on nie czerpał żadnych korzyści z nieruchomości, która została wynajęta na cele prywatne Katarzyny.
Przy podziale majątku po rozwodzie warto uwzględnić wszelkie nakłady poczynione z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków, takie jak spłata spadkobierców czy koszty związane z nabyciem nieruchomości. W takich przypadkach możliwe jest dochodzenie zwrotu tych nakładów, co może znacząco wpłynąć na ostateczny podział majątku między stronami. Ważne jest zgromadzenie odpowiednich dowodów, aby skutecznie dochodzić swoich praw.
Potrzebujesz pomocy w podziale majątku lub sporządzeniu pism prawnych? Skorzystaj z naszych usług online – oferujemy profesjonalne porady prawne i kompleksową pomoc w przygotowaniu dokumentów, dostosowanych do Twojej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2010 r., sygn. akt IV CSK 429/09
3. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2008 r., sygn. akt III CZP 148/07
4. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2009 r., sygn. akt II CSK 390/08
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika
