Jak zacząć proces rozwodowy po latach separacji?

Złożenie pozwu o rozwód

W pierwszej kolejności wskazać należy, że podstawę prawną do udzielenia odpowiedzi na zapytanie stanowi ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1359), zwana w dalszej części w skrócie K.r.io.

W celu uzyskania rozwodu należy skierować pozew do sądu okręgowego właściwego ze względu na Państwa wspólne miejsce zamieszkania, pod warunkiem że Pani albo małżonek nadal mieszkacie w tym samym miejscu.

Zgodnie z art. 56 § 1 K.r.io. „Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód”. Przez trwały i zupełny rozkład pożycia należy uznać ustanie więzi fizycznej (współżycie), więzi gospodarczej (prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego, spożywanie razem posiłków, podejmowanie wspólnych decyzji gospodarczych), a także więzi emocjonalnej (uczucia do małżonka).

Aby złożyć pozew o rozwód, ustanie tych więzi musi mieć charakter trwały, co oznacza, że małżonek nie widzi już możliwości powrotu do małżeństwa. Powyższe jest przesłanką tzw. pozytywną orzeczenia rozwodu. Należy również sprawdzić, czy nie zachodzą przesłanki negatywne, które uniemożliwiają orzeczenie rozwodu. Do tych przesłanek należy:

1) sprzeczność orzeczenia rozwodu z dobrem małoletniego dziecka,

2) sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.

Z okoliczności sprawy, które Pani przytoczyła, nie wynika, aby takie okoliczności w sprawie zaistniały.

Rozwód z orzeczeniem o winie

Jeżeli zdecyduje się Pani na rozwód, to musi się również zastanowić, czy chce Pani, aby sąd orzekł rozwód z orzeczeniem o wyłącznej winie męża w rozkładzie pożycia. Na mocy art. 57 § 1 K.r.io. „Sąd orzekając rozwód, orzeka również, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia”.

W prawie rodzinnym wina wyraża się w zawinionym działaniu lub zaniechaniu, będącym wyrazem woli małżonka, który – naruszając obowiązki określone przepisami prawa – prowadzi do rozkładu pożycia małżeńskiego. Wina w rozkładzie pożycia wiąże się z naruszeniem podstawowych obowiązków, wynikających z zawarcia małżeństwa, zarówno tych sformułowanych wyraźnie przez prawo, jak i tych, których źródłem są zasady współżycia społecznego. Należy mieć na uwadze przede wszystkim to, że zgodnie z art. 23 K.r.io. strony, zawierając małżeństwo, zobowiązują się do wzajemnej pomocy i wierności. Małżonkowie są również zobowiązani do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Winę stanowi przede wszystkim naruszenie obowiązków wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy, lojalności i wierności, szacunku oraz współdziałania dla dobra rodziny (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 września 1997 r., sygn. akt I CKN 646/97).

Podstawą uznania małżonka za winnego rozkładu pożycia jest przyjęcie, że jego zachowanie przyczyniało się do powstania lub też pogłębienia owego rozkładu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2000 r., sygn. akt V CKN 323/00, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 1999 r., sygn. akt V CKN 128/98). Winę w rozkładzie pożycia należy udowodnić np. poprzez zeznania świadków. W przypadku gdy żąda się rozwiązania małżeństwa z winy drugiego małżonka, postępowanie to jest dłuższe.

W przypadku gdy byłyby wspólne małoletnie dzieci, to wówczas należałoby jeszcze orzekać o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej, alimentach, a także ewentualnie o kontaktach. Natomiast domyślam się, że wspólnych małoletnich dzieci Państwo nie macie.

Ostatnią kwestią jest wniosek dotyczący orzeczenia przez sąd o wspólnym mieszkaniu stron. Skoro strony nie zajmują aktualnie wspólnego mieszkania, to też trzeba wskazać, żeby sąd o tym nie orzekał.

Jeżeli chodzi o rozdzielność majątkową, to w przypadku gdy istniałyby jakieś składniki majątku objęte majątkiem wspólnym, to wówczas mogłaby Pani razem ze sprawą o rozwód zażądać podziału majątku wspólnego. Natomiast sąd w rozwodzie orzeka o tym tylko wówczas, gdy do pozwu zostanie przedstawiony zgodny projekt takiego podziału.

Dokumenty potrzebne do złożenia pozwu i wysokość opłaty

Jeżeli chodzi o dokumenty, które trzeba zgromadzić to:

1) oryginał odpisu skróconego aktu małżeństwa,

2) oryginał aktu notarialnego ustanawiającego współwłasność.

Opłata od pozwu wynosi 600,00 zł. Natomiast w przypadku rozwodu za porozumieniem stron to 300,00 zł oddaje sąd po uprawomocnieniu się wyroku, a 150,00 zł może żądać Pani od małżonka.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1997 r., sygn. akt I CKN 646/97
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2000 r., sygn. akt V CKN 323/00,
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 1999 r., sygn. akt V CKN 128/98