• Opublikowano: 2023-11-07 • Autor: Marek Gola
Kiedy małżeństwo trwa wiele lat, ale wspólne życie już nie funkcjonuje tak, jak kiedyś, często pojawia się pytanie o to, jak zadbać o swoje finanse. Jeżeli dodatkowo jeden z małżonków zmaga się z problemem alkoholowym, sprawa staje się jeszcze bardziej skomplikowana. W takiej sytuacji istotne jest, aby zrozumieć, jak można uregulować kwestie majątkowe, nie kończąc formalnie małżeństwa. Niniejszy artykuł wyjaśni, jak przeprowadzić sądownie rozdzielność majątkową, która pozwoli na niezależne zarządzanie swoimi dobrami i ochronę przed długami drugiej osoby.
Jako przykład posłuży nam sprawa, z jaką zwróciła się do nas pani Stanisława. Chodziło o uzyskanie rozdzielności majątkowej po 40 latach trwania małżeństwo. Od kilku lat małżeństwo pani Stanisławy było fikcją, gdyż małżonkowie nie okazywali sobie uczyć, mieli osobne sypialnie, osobno gospodarowali pieniędzmi, mieli oddzielne konta bankowe. Mąż pani Stanisławy to alkoholik, ale ona nie chciała kończyć małżeństwa przez rozwód. Zależało jej na zabezpieczeniu swoich finansów, bo on coraz częściej przepijał wszystko, co zarobił, i zaciągał drobne pożyczki. Pani Stanisława zapytała więc, jak w trakcie małżeństwa uzyskać rozdzielczość majątkową. Opis sprawy sugerował, że pomiędzy małżonkami występuje nieformalna separacja, a stosunki z mężem nie są najlepsze.
W pierwszej kolejności pani Stanisława powinna wystąpić do sądu o ustanowienie przymusowej rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Zgodnie z art. 52 § 1 K.r.o. – z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.
Zobacz też: Jak znieść rozdzielność majątkową?
Ustawa nie definiuje pojęcia „ważne powody”. „Przez ważne powody, dające podstawę do ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej, zwykło się rozumieć – ogólnie mówiąc – wytworzenie się takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych powoduje, że dalsze trwanie wspólności majątkowej między małżonkami pociąga za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny” (J. St. Piątowski: Stosunki majątkowe…, s. 140; J. Winiarz: Małżeńskie stosunki majątkowe, s. 84; L. Stecki: Ustanie ustawowej wspólności…, s. 12; J. Ignatowicz: Prawo rodzinne, s. 115).
W sytuacji pani Stanisławy utrzymywanie sztucznego stanu ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej nie znajduje racjonalnego uzasadnienia. Dalsze bowiem trwanie w ustawowej wspólności majątkowej może w konsekwencji doprowadzić do naruszenia jej interesów majątkowych. Nie może mieć bowiem pewności, czy mąż nie zaczyna zaciągać zobowiązań u osób lub podmiotów, których ona nie zna.
Zobacz również: Rozdzielność majątkowa bez obecności męża
Przytoczę w tym miejscu pogląd wyrażony przez komentatorów, którzy wskazują, iż „w judykaturze Sądu Najwyższego wskazano, że ważne powody to sytuacja pociągająca za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny oraz wynikająca z nieporozumień małżeńskich utrata zdolności do wykonywanie zarządu majątkiem wspólnym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2003 r., IV CKN 1710/00, LexPolonica nr 377918 oraz wyrok SN z dnia 7 grudnia 2000 r., II CKN 401/00, LexPolonica nr 2440302). Tymi ważnymi powodami mogą być także w szczególności: okoliczność, że małżonkowie żyją w rozłączeniu (separacja faktyczna), trwonienie majątku, alkoholizm, narkomania, hazard, uporczywy brak przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny, uporczywe dokonywanie szczególnie ryzykownych operacji finansowych zagrażających materialnym podstawom bytu rodziny”.
Alkoholizm męża pani Stanisławy, o ile uda się go udowodnić przed sądem, stanowi podstawę do ustanowienia przymusowej rozdzielności majątkowej. Pani Stanisława, jako powódka, będzie bowiem zobowiązana do wykazania owej ważnej przyczyny, tj. alkoholizmu jej męża.
Sprawy o ustanowienie rozdzielności majątkowej podlegają rozpoznaniu przez sądy rejonowe (art. 17 pkt 4 K.p.c.). Wyłączną właściwość miejscową sądu ustala się na podstawie art. 41 § 1 K.p.c. Przede wszystkim jest nim sąd ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków w Polsce. Zgodnie z art. 27 pkt 6 u.k.s.c. od pozwu w sprawie o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej pobierana jest opłata stała w kwocie 200 zł.
Zobacz również: Czy żona może sprawdzić konto męża?
Przypadek Anny i Marka: Anna i Marek byli małżeństwem przez 25 lat. Marek prowadził własną firmę budowlaną, ale z czasem jego problemy z alkoholem zaczęły wpływać na decyzje biznesowe. Anna, zaniepokojona długami, które Marek zaczął generować, postanowiła działać. Udało jej się namówić męża na ustanowienie u notariusza rozdzielności majątkowej. Od tej pory czuła się pewniej, wiedząc, że jej dochody są bezpieczne.
Historia Katarzyny i Piotra: Katarzyna była zamężna za Piotrem, nauczycielem, od 20 lat. W ostatnich latach ich małżeństwo zaczęło się rozpadać, a Piotr zaczął mieć problemy z hazardem. Katarzyna prowadziła własną firmę i nie mogła sobie pozwolić na brak płynności finansowej, gdy on przegrywał to, co mieli na wspólnym koncie. Aby zabezpieczyć swoje dochody i firmę, zażądała rozdzielności majątkowej, ale on się nie zgodził. Skorzystała więc z pomocy prawnika i wystąpiła na drogę sądową – odetchnęła z ulgą, gdy sąd ustanowił rozdzielność majątkową.
Sytuacja Barbary i Tomasza: Barbara i Tomasz mieszkali razem, ale od lat nie tworzyli już prawdziwej rodzinnej jedności. Tomasz zmagał się z uzależnieniem od alkoholu i często zaciągał długi, o których Barbara dowiadywała się po fakcie. Pragnąc zabezpieczyć swoją pensję oraz przyszłą emeryturę przed niespodziewanymi wierzycielami Tomasza, Barbara zdecydowała się na podjęcie kroków prawnych celem ustanowienia rozdzielności majątkowej, co dało jej spokój ducha i pewność, że nie finansuje już nałogu męża i jego długów.
Uzyskanie rozdzielności majątkowej w trakcie trwania małżeństwa to skuteczny sposób na ochronę osobistych interesów finansowych, szczególnie w sytuacji, gdy relacje małżeńskie są napięte, a współmałżonek boryka się z problemami, takimi jak alkoholizm. Uzyskanie rozdzielności majątkowej może wydawać się od strony prawnej skomplikowane, ale jest podstawowym narzędziem, które pozwala zabezpieczyć uzyskiwane dochody i majątek od daty ustanowienia rozdzielności. Warto pamiętać, że w trudnych czasach, prawo oferuje mechanizmy ochrony, które pomagają zabezpieczyć przyszłość finansową i osobisty spokój.
Jeśli rozważasz uzyskanie rozdzielności majątkowej i chcesz upewnić się, że wszystko przebiegnie gładko, nasza kancelaria oferuje profesjonalne porady prawne i wsparcie na każdym etapie procesu. Skontaktuj się z nami, aby zabezpieczyć swoją przyszłość finansową.
Twój współmałżonek zaciąga zobowiązania bez twojej zgody i wiedzy? Nie wiesz jak uchronić się przed odpowiedzialnością za długi męża lub żony? Nasi prawnicy służą pomocą, opisz nam swój problem i zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika
