Dom z kredytem hipotecznym a podział majątku, co grozi za niepłacenie rat po rozwodzie?

Częściowego podział majątku wspólnego w drodze umowy

Możecie Państwo dokonać częściowego podziału majątku wspólnego w drodze umowy notarialnej w sposób przez Pana wskazany. Oczywiście spłata kredytu przez żonę ma wpływ na ewentualny podział końcowy. W tym miejscu należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.): „Za spłatę wspólnego kredytu odpowiada Pan solidarnie razem z byłą żoną”.

Zgodnie z art. 366 Kodeksu cywilnego (K.c.):

„§ 1. Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).

§ 2. Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani”.

Roszczenie o zwrot, gdy jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie

Tak więc nawet po rozwodzie dłużnicy – byli małżonkowie są zobowiązani do wspólnego płacenia rat kredytu.

Zgodnie bowiem z art. 376 K.c.:

„§ 1. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.

§ 2. Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników”.

W praktyce podział majątku może być w tej sytuacji dokonany na pewno przed notariuszem w drodze umowy pomiędzy małżonkami (dotyczy nieruchomości) lub przed sądem, jeżeli nie ma zgody co do podziału.

Wydatki i nakłady z majątku wspólnego na majątki osobiste małżonków

Żona spłaca raty za dom i może żądać rozliczenia tych spłat. W czasie małżeństwa mogły być dokonywane określone darowizny na jednego z małżonków, które należałoby rozliczyć, jeżeli zostały przeznaczone np. na remont mieszkania. Zgodnie z art. 45 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

„§ 1. Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

§ 2. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.

§ 3. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego”.

Właśnie powyższy artykuł reguluje kwestię rozliczeń między małżonkami z tytułu wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątki osobiste każdego z nich oraz wydatków i nakładów poczynionych z majątków osobistych każdego z małżonków na majątek wspólny. Dotyczy on rozliczeń z tytułu wydatków i nakładów poczynionych w czasie trwania wspólności ustawowej oraz długów zaspokojonych w tym czasie.

Zasadą jest, że rozliczeń, których dotyczy art. 45, dokonuje się przy podziale – umownym lub sądowym – majątku wspólnego. Rozliczeń można – wyjątkowo – dokonać wcześniej, nie tylko po ustaniu wspólności ustawowej, lecz i w czasie jej trwania, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.

Zaznaczyć należy, że przy dokonywaniu rozliczeń między małżonkami wartość wydatków i nakładów ustala się na podstawie stanu z chwili ich poczynienia i cen rynkowych z chwili orzekania w tym przedmiocie (z chwili zamknięcia rozprawy).

Wartość nieruchomości z uwzględnieniem hipoteki przy podziale majątku

Zasady rozliczania kredytu obciążającego dom potwierdza orzeczenie wydane w dniu 21 stycznia 2010 r., w którym Sąd Najwyższy przesądził, że wartość lokalu, będącego przedmiotem podziału w sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, powinna być ustalona przy uwzględnieniu hipoteki obciążającej ten lokal (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 21 stycznia 2010 r., sygn. akt I CSK 205/09).

Co do zasady, Sąd nie dzieli długów, jednakże żona będzie mogła dochodzić zwrotu połowy rat kredytu od dnia ustania wspólności ustawowej do chwili podziału majątku wspólnego. Kwoty te pomniejszą więc ewentualną spłatę na Pana rzecz.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93