• Zaktualizowano: 2024-12-17 • Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Wspólnie z żoną, ale za moje środki sprzed ślubu, kupiłem dom na początku małżeństwa. Obecnie jesteśmy po rozwodzie, ale przed podziałem majątku. Czego mam się spodziewać? Czy dom należy tylko do mnie? Żona domaga się połowy majątku, ale nie chcę się na to godzić.
Kupiliście nieruchomość razem jako wspólność majątkową – więc co do zasady macie równe udziały wynikające z wpisu w KW, jednak nieruchomość została zakupiona (w całości lub części) z Pana majątku odrębnego – przedmałżenskiego, więc ma Pan prawo domagać się zwrotu tych środków – albo proporcjonalnie, albo w przeliczeniu na zwaloryzowaną kwotę nakładów.
To, czego Pan dokonał, to nakłady z majątku odrębnego na majątek wspólny.
Co do zasady wspólność majątkowa obejmuje przedmioty majątkowe, które zostały nabyte w trakcie jej trwania zarówno przez obojga małżonków, jak i jednego z nich. Oznacza to, iż nabyty w trakcie wspólności majątkowej przedmiot majątkowy stanowi wspólną własność obojga małżonków.
Nakłady na majątek wspólny nie stanowią podstawy do ustalania innych udziałów w nieruchomości jak wynikające z ustawy. Z art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że wspólnością ustawową są objęte przedmioty majątkowe nabyte zarówno ze środków pochodzących z majątku wspólnego, jak i ze środków pochodzących z majątku osobistego każdego z małżonków.
Z treści art. 45 § 1 i 2 wynika, że każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodzin. Wynika stąd, że nakłady poczynione z majątku wspólnego na majątek odrębny jednego z małżonków nie są składnikiem tego majątku, ale elementem zewnętrznym w stosunku do tego majątku, a ich zwrotu dokonuje się przy podziale majątku, a nie w jego ramach.
Sąd Najwyższy wyraził w uzasadnieniu postanowienia z dnia 12 kwietnia 2000 r. w sprawie IV CKN 27/00 pogląd, że rozliczenie wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie, a także rozliczenie długów jednego z małżonków zaspokojonych z majątku wspólnego następuje w postępowaniu nieprocesowym wówczas, gdy toczy się postępowanie o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej przewidziane w przepisach art. 567 Kodeksu postępowania cywilnego. To ostatnie postępowanie wchodzi jednak w rachubę wtedy, gdy przedmioty majątkowe nabyte przez oboje małżonków lub przez jednego z nich w czasie trwania małżeństwa jako obiekt podziału w sensie fizycznym jeszcze istnieją. Jeżeli tego rodzaju majątku nie ma, to brak jest podstaw do rozliczenia wydatków i nakładów w trybie postępowania nieprocesowego, bo nie ma również podstaw do postępowania o podział majątku wspólnego.
Do rozpoznania roszczeń z tytułu zwrotu wydatków i nakładów, a także długów, o których mowa w przepisie art. 45 Kodeksu rodzinnego, właściwy jest wówczas tryb procesowy, z tym że materialnoprawną podstawą rozstrzygania pozostaje przepis art. 45 jako lex specialis w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego o zwrocie nakładów na cudzą rzecz lub o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Zakup domu ze środków przedmałżeńskich
Pan Jan kupił dom za pieniądze, które zgromadził przed ślubem, ale akt notarialny został sporządzony po zawarciu małżeństwa. W trakcie rozwodu, jego żona domagała się połowy nieruchomości, argumentując, że dom został zakupiony w trakcie małżeństwa. Jan wskazał jednak, że środki pochodziły wyłącznie z jego majątku osobistego, co dało mu prawo do ubiegania się o zwrot tych nakładów przy podziale majątku.
Pożyczka przed ślubem a wspólność majątkowa
Marta otrzymała od rodziców dużą sumę pieniędzy jeszcze przed ślubem i za te środki kupiła wspólnie z mężem dom. W trakcie rozwodu, mąż Martę oskarżył o ukrywanie majątku, ale sąd przyznał jej prawo do odzyskania wartości pożyczonych pieniędzy jako nakłady z majątku osobistego.
Remont domu za środki wspólne
Krzysztof nabył dom przed ślubem, ale remont i modernizację domu finansował już ze środków wspólnych w trakcie małżeństwa. Przy podziale majątku jego żona uznała, że remont znacząco zwiększył wartość domu, co powinno mieć odzwierciedlenie w podziale majątku. Sąd orzekł, że Krzysztof ma prawo zatrzymać dom, ale musi zwrócić żonie wartość jej wkładu w remont.
Choć nieruchomość zakupiona za środki sprzed ślubu pozostaje majątkiem osobistym, to w przypadku rozwodu wartość nakładów dokonanych na nią z majątku wspólnego może być przedmiotem rozliczeń. Sąd przy podziale majątku może orzec zwrot nakładów lub proporcjonalne rozliczenie wartości nieruchomości, co sprawia, że każda sprawa wymaga indywidualnej analizy i dowodów na pochodzenie środków.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz przygotowanie pism procesowych, dostosowanych do Twojej indywidualnej sytuacji prawnej, szybko i wygodnie bez wychodzenia z domu. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie w kwestiach dotyczących podziału majątku, nieruchomości i innych zagadnień prawnych. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Postanowienie z dnia 12 kwietnia 2000 r.,sygn. akt IV CKN 27/00
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika
