• Zaktualizowano: 2024-05-15 • Autor: Eliza Rumowska
Przemoc w rodzinie jest poważnym problemem społecznym, wymagającym szybkiej i skutecznej reakcji ze strony instytucji państwowych. Wprowadzenie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, w tym procedury „Niebieskie Karty”, ułatwia ofiarom przemocy oraz świadkom zgłaszanie przypadków nadużyć. W niniejszym artykule wyjaśnimy, czy osoba poszkodowana ma określony czas na poinformowanie organów o tym, że została skrzywdzona. Z pytaniami dotyczącymi tej kwestii zwrócił się do nas pan Eryk.
Pan Eryk zadał nam dwa pytania: „Czy kobieta może zgłosić policji fakt, że została pobita przez męża oraz że użył w stosunku do niej przemocy fizycznej, by odbyć stosunek – po fakcie, kiedy już nie może tego w żaden sposób fizycznie udowodnić (brak obdukcji)? Czy fakt tego zgłoszenia przemocy domowej na policję może pomóc w ewentualnej sprawie rozwodowej?”.
Oczywiście kobieta znajdująca się w sytuacji opisanej przez pana Eryka każdocześnie może dokonać zgłoszenia o popełnieniu przestępstwa, w tym prosić o podjęcie działań skierowanych zarówno w celu jej ochrony, jak i działań, które mają na celu niwelowanie skutków przemocy w rodzinie ze strony sprawcy.
Najistotniejsze w tym wszystkim, w aktualnym stanie prawnym (w odróżnieniu od jeszcze niedawnego), jest to, że przestępstwa dotyczące przemocy w rodzinie stały się publicznoskargowe. Oto bowiem ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałanie przemocy w rodzinie stanowi:
„Artykuł 12:
1. Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie, niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora.
2. Osoby będące świadkami przemocy w rodzinie powinny zawiadomić o tym Policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie”.
W innym zaś miejscu:
„Artykuł 9d:
1. Podejmowanie interwencji w środowisku odbywa się na podstawie procedury »Niebieskie Karty« i nie wymaga zgody osoby doznającej przemocy domowej ani osoby stosującej przemoc domową.
2. Procedura »Niebieskie Karty« obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez osoby, o których mowa w art. 9a ust. 11−11d, w związku z uzasadnionym podejrzeniem stosowania przemocy domowej.
3. Osoby, o których mowa w art. 9a ust. 11−11d, realizują procedurę »Niebieskie Karty« zgodnie z zasadą współpracy i przekazują informacje o podjętych działaniach przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego.
4. Wszczęcie procedury »Niebieskie Karty« następuje przez wypełnienie formularza »Niebieska Karta« w przypadku powzięcia w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych podejrzenia stosowania przemocy wobec członków rodziny lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez świadka przemocy domowej”.
Zobacz również: Znęcanie psychiczne jak się bronić?
Powyższe powoduje, że generalnie każdy, w tym oczywiście także ofiara przemocy, ma prawo złożyć jedynie zawiadomienie, nie zaś wniosek o ściganie, jak to było dotychczas. Dzięki takiemu stanowi rzeczy – sama informacja o przestępstwie, bez względu na to, czy jest dokumentowana zaświadczeniem lekarki, czy nie – powinna spowodować podjęcie działań zarówno przez policję, jak i opiekę społeczną.
Nie ukrywam, że zaświadczenie lekarskie byłoby dowodem powiększającym szansę na szybsze podjęcie działań interwencyjnych.
Czy to pomoże przy rozwodzie? Owszem, tocząca się sprawa o przemoc w rodzinie, objęcie procedurą „Niebieskiej Karty” itp. działania mogą być wskazane w pozwie rozwodowym jako przyczyna rozpadu małżeństwa z winy małżonka, który stosuje przemoc psychiczną i fizyczną, w tym dopuszcza się gwałtu na żonie.
Podsumowując, należy stwierdzić, że po ostatniej nowelizacji ustawy i generalnie rosnącej aktywności podmiotów powołanych do ochrony ofiar przemocy w rodzinie, m.in. policji, OPS-ów oraz powoływanych przy nich zespołów interdyscyplinarnych – na pewno zostaną podjęte działania sprawdzające takie zgłoszenie przemocy domowej i adekwatna do sytuacji interwencja.
Zobacz również: Kamera na wspólnym podwórku
Przypadek Anny
Anna przez lata doświadczała przemocy ze strony męża. W końcu zaczęła się zastanawiać, gdzie może zgłosić znęcanie psychiczne i fizyczne. Ostatecznie, w obawie o własne życie i dobro dzieci, postanowiła zawiadomić policję o sytuacji, mimo że nie miała przy sobie żadnych zaświadczeń lekarskich. Dzięki nowym przepisom przyjęto jej zawiadomienie i uruchomiono procedurę „Niebieskie Karty”. Interwencja zespołu interdyscyplinarnego przyniosła Annie i jej dzieciom ochronę, a mąż został pociągnięty do odpowiedzialności prawnej.
Historia Tomasza
Tomasz był świadkiem przemocy. Od dłuższego czasu widział, że sąsiad znęca się nad własną żoną i dziećmi. Na początku nie był pewien, gdzie może zgłosić przemoc domową, ale ostatecznie zdecydował się przedstawić sprawę lokalnej policji. Dzięki zgłoszeniu władze mogły szybko podjąć odpowiednie działania. Sąsiadka Tomasza wraz z dziećmi otrzymała niezbędną pomoc, a sprawca został pociągnięty do odpowiedzialności.
Doświadczenie Katarzyny
Po kolejnym incydencie przemocy domowej Katarzyna postanowiła poszukać schronienia w lokalnym centrum pomocy ofiarom przemocy. Pracownicy ośrodka natychmiast zainicjowali procedurę „Niebieskie Karty”, nawet bez zaświadczenia lekarskiego, które Katarzyna obawiała się uzyskać. Dzięki interwencji otrzymała wsparcie psychologiczne i prawne, a także znalazła bezpieczne zakwaterowanie.
Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz wprowadzenie procedury „Niebieskie Karty” stanowią znaczący krok naprzód w ochronie ofiar przemocy domowej. Ułatwienie procesu zgłaszania przypadków przemocy, niezależnie od posiadania dokumentacji medycznej, oraz aktywne zaangażowanie instytucji państwowych w ochronę ofiar i ściganie sprawców ma znaczny wpływ na zwalczanie tego rodzaju przestępstw. Dzięki tym zmianom ofiary mają teraz większą szansę na odzyskanie bezpieczeństwa.
Potrzebujesz wsparcia prawnego w związku z przemocą domową? Zastanawiasz się, gdzie zgłosić przemoc w rodzinie? Skontaktuj się z naszymi ekspertami online, aby otrzymać profesjonalne porady prawne oraz pomoc w przygotowaniu niezbędnych pism, które pozwolą Ci skutecznie chronić Twoje prawa i bezpieczeństwo. Już dziś opisz nam swój problem w formularzu umieszczonym pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej - Dz.U. 2005 nr 180 poz. 1493
Twój mąż znęca się psychicznie i fizycznie nad rodziną. Potrzebujesz pomocy w napisaniu pozwu rozwodowego? Nasi prawnicy służą pomocą, opisz nam swój problem i zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Eliza Rumowska
Absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego prawniczka. Specjalizuje się w prawie cywilnym, zwłaszcza w prawie konsumenckim (reklamacje, gwarancje itp.). Z serwisem ePorady24 związana od początku jego istnienia, obecnie udziela porad w najbardziej złożonych sprawach. W swej wieloletniej karierze pracowała jako powiatowy rzecznik konsumentów, sekretarz gminy, inspektor ds. kredytów oraz radca w TP SA. Od 2008 r. prowadzi własne biuro prawne, jako prokurent obsługuje trzy spółki prawa handlowego, współpracuje z samorządem terytorialnym przy realizacji programów dotowanych z UE.
Zapytaj prawnika
