• Zaktualizowano: 2024-03-24 • Autor: Marek Gola
Sprawa rozwodowa wraz z rozstrzygnięciem co do miejsca zamieszkania wspólnych dzieci małżonków to skomplikowane i często emocjonalne procesy. Ważne jest, aby dokładnie przeanalizować sytuację rodzinną, przygotować się na ewentualne zarzuty drugiej strony oraz uwzględniać dobro dzieci. Decyzja o zmianie miejsca zamieszkania wymaga rozważenia wielu aspektów, w tym prawa rodzicielskiego, sytuacji życiowej dzieci, a także konsekwencji prawnych takiego działania. Artykuł ten ma na celu dostarczenie praktycznych porad i wskazówek, które pomogą w nawigowaniu po skomplikowanym procesie rozwodowym , który pociąga za sobą zmianą miejsca zamieszkania dzieci. Jako przykład posłuży nam sprawa pani Barbary.
Pani Barbara jest 7 lat po ślubie, mają z mężem dwoje dzieci (6 i 5 lat). Małżeństwo jest w kryzysie i pani Barbara chciałaby odejść od męża i wyprowadzić się z dziećmi na drugi koniec Polski. Powstrzymuje ją jednak strach, że mąż i teściowie nie pozwolą jej zabrać ze sobą dzieci. Już raz tak było. Kiedy starsze dziecko miało rok, pani Barbara się wyprowadziła, ale dziecka nie pozwolili jej zabrać. Założyła sprawę w sądzie o przyznanie opieki, jednak wtedy pogodzili się z mężem. Ma jednak w pamięci pismo, które przeciwko niej napisali. Wytknęli i wyolbrzymili wszystkie błędy, które zdarzyło jej się popełnić, poprzekręcali fakty. Mimo to przez kilka lat jakoś się małżonkom układało. Teraz jednak jest bardzo źle, a jednym z powodów rozpadu małżeństwa jest nadużywanie przez męża alkoholu, ponadto nie okazuje żonie uczuć, pożycie całkowicie wygasło. Męża nie interesują też dzieci, nie ma dla nich czasu. Teściowie podważają wszystkie decyzje pani Barbary, stając zawsze po stronie syna. Pani Barbara odnowiła znajomość z kolegą szkolnym i połączyło ich z czasem uczucie. Mają wspólne plany – zamieszkać razem wraz z dziećmi w jego mieszkaniu. Kobieta jest jednak pełna obaw, że mąż i teściowie będą chcieli zabrać jej dzieci. Pyta, czy może wyprowadzić się z dziećmi bez zgody męża. Czy on lub teściowie mogą wezwać policję, a ta nakaże jej dzieci zostawić, bo powinny pozostać w środowisku, które znają? Jak długo toczą się sprawy o opiekę nad dziećmi i rozwód?
Wychodzenie z tej trudnej sytuacji należałoby zacząć od dokładnej analizy dokumentów ze sprawy, na którą się powołuje pani Barbara, a która nie została rozstrzygnięta z uwagi na pojednanie małżonków. Nawet jeżeli tych dokumentów pani Barbara nie ma, to jako strona postępowania może złożyć wniosek do sądu, przed którym sprawa była prowadzona, o wgląd do tych akt w czytelni i zgodę na zrobienie fotokopii.
Dysponując takimi pismami, pani Barbara powinna zrobić „rachunek sumienia”, by ewentualne zarzuty kierowane przez męża, po pierwsze, jej nie zaskoczyłyby, a po drugie – by już na tym etapie można było się przygotować do ich „zbicia”.
Po trzecie, w mojej ocenie pani Barbara musi podjąć decyzję o swojej przyszłości w miarę szybko, póki żadne dziecko nie chodzi jeszcze do szkoły, albowiem zmiana szkoły w takim wieku, a nadto zmiana miejsca zamieszkania na tak odległe na pewno będzie przez sąd badana bardzo dokładnie. Po czwarte, pani Barbara powinna delikatnie, aczkolwiek regularnie, odcinać dzieci od ojca i jego rodziców, by kontakt między nimi był jak najrzadszy.
Należy pamiętać, że miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.
Ustawodawca posługuje się w tym przepisie sformułowaniem „przebywa”. Zgodnie z prezentowanym w doktrynie poglądem „przebywanie jest okolicznością faktyczną, możliwą do ustalenia w postępowaniu sądowym, a nawet w innym postępowaniu (np. administracyjnym), gdyby ustalenie takiej okoliczności miało istotne znaczenie.”*
Mając na uwadze powyższe, nie powinien budzić wątpliwości fakt, iż dzieci na stałe przebywają z panią Barbarą. Nie wiem, czy miała jako mama jakiekolwiek problemy wychowawcze, co ewentualnie też należałoby rozważyć. Jeżeli dzieci nie lgną do ojca, to ten fakt także należy wykorzystać, albowiem świadczy on o słabej więzi z ojcem.
Zobacz również: Czy matka może zabrać dziecko przed rozwodem?
Zmiana miejsca zamieszkania dziecka stanowi istotną sprawę dziecka, w której rodzice winni działać zgodnie i wspólnie. Jako że ojciec dzieci na taką zmianę może nie wyrazić zgody, konieczne byłoby uzyskanie zgody sądu. Powyższe znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 97 § 2 K.r.o., zgodnie z który – o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Występując do sądu o wyrażenie zgody na zmianę miejsca zamieszkania dziecka, co do zasadny, mając na uwadze opisany stan faktyczny, nie należy oczekiwać orzeczenia sprzecznego z żądaniem pani Barbary, o ile same dzieci także tego będą chciały. Na pewno bez przesłuchania dzieci przez biegłego psychologa dziecięcego sprawa taka nie może być rozstrzygnięta.
Gdyby pani Barbara teraz zdecydowała się zabrać dzieci i wyjechać z nimi na drugi koniec Polski, należałby się od razu spodziewać wizyty męża i próby odebrania dzieci. Stąd konieczne byłoby, po pierwsze, udzielenie pełnomocnikowi prawa do skierowania sprawy do sądu, by to sprawa z wniosku pani Barbary była pierwsza, a po drugie, aby adres dla doręczeń dla pani Barbary był podany jako adres kancelarii. To z kolei spowodowałoby, że zyskałaby na czasie i mogłaby niejako przez fakt dokonany zaaklimatyzować dzieci w nowym otoczeniu.
Zbliżają się wakacje. Być może pani Barbarze udałoby się przekonać męża do wyrażenia zgody na jej wakacyjny wyjazd z dziećmi. To z kolei mogłaby potem wykorzystać w sprawie, a po drugie przez 2-3 tygodnie miałaby spokój od męża i ewentualnych działań policji, która może szukać dzieci na jego prośbę.
Sprawa o rozwód potrafi się zakończyć w ciągu 3 miesięcy, a może trwać nawet 2 lata. Wszystko zależy od tego, ile będzie pomiędzy małżonkami sporów i o co. Średnio jednak należy liczyć około 12 miesięcy. Sąd, ustalając miejsce zamieszkania dzieci, będzie brał pod uwagę dobro dzieci, a nie sytuację rodzinną rodzica.
* Dmowski Stanisław, Rudnicki Stanisław, Najnowsze wydanie: Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2007 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie VIII) ss. 520
Przypadek Anny i Marka
Anna i Marek byli małżeństwem przez 10 lat, zanim zdecydowali się na rozwód. Mieli dwójkę dzieci, które pozostawały głównym punktem sporu. Anna chciała wyprowadzić się z miasta do swojej rodziny na wsi, aby zapewnić dzieciom spokojniejsze środowisko. Marek sprzeciwiał się, argumentując, że zmiana szkoły i otoczenia negatywnie wpłynie na dzieci. Ostatecznie, po konsultacjach z mediatorem rodzinnym, doszli do porozumienia, że Anna przeprowadzi się, ale dzieci będą spędzać równe ilości czasu z obojgiem rodziców.
Historia Joanny
Joanna, po trudnym rozwodzie, postanowiła wyprowadzić się z miasta, w którym mieszkała ze swoim byłym mężem i dwójką dzieci. Jej decyzja była podyktowana chęcią rozpoczęcia nowego życia i lepszych perspektyw zawodowych. Mimo sprzeciwu byłego męża, Joanna uzyskała sądową zgodę na przeprowadzkę. Wspólnie z dziećmi opracowała plan, w jaki sposób będą utrzymywać stały kontakt z ojcem, w tym regularne wizyty i rozmowy wideo.
Sytuacja Michała
Michał, ojciec dwóch synów, stanął przed wyzwaniem, gdy jego była żona zdecydowała się przeprowadzić do innego kraju ze względów zawodowych. Michał, dbając o dobro dzieci, zdecydował się na elastyczne podejście. Uzgodnił z byłą żoną plan wizyt i kontaktów online, aby dzieci mogły na bieżąco utrzymywać relację z oboma rodzicami. Dodatkowo, z pomocą psychologa dziecięcego, przygotował synów na zmiany, dbając o to, aby czuli się bezpiecznie i rozumiejąc, że oboje rodzice nadal będą aktywnie uczestniczyć w ich życiu.
Proces rozwodu i przeprowadzki z dziećmi wymaga dogłębnej analizy prawnej, emocjonalnej wrażliwości i skutecznej komunikacji między byłymi partnerami. Kluczowe jest uwzględnienie najlepszego interesu dzieci, co często wiąże się z mediacją i porozumieniem sądowym. Jak pokazują przytoczone przykłady, każda sytuacja jest unikatowa i wymaga indywidualnego podejścia, by zapewnić stabilność i bezpieczeństwo dzieciom w nowym rozdziale życia po rozwodzie.
Czy potrzebujesz wsparcia prawnego w trakcie rozwodu lub przeprowadzki z dziećmi? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online oraz profesjonalnej pomocy w przygotowaniu niezbędnych dokumentów, aby ułatwić ten trudny proces. Zapraszamy do kontaktu poprzez formularz umieszczony pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Jesteś ofiarą przemocy w rodzinie i chcesz wyprowadzić się z domu i zabrać ze sobą dzieci ale nie wiesz czy oprawca pozwoli ci odejść? A może lepiej zgłosić przemoc na policję i uzyskać nakaz opuszczenia domu przez sprawcę przemocy? Opisz nam swój problem i zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika
