• Zaktualizowano: 2024-12-09 • Autor: Katarzyna Bereda
Potrzebuję pomocy co do oceny prawnej darowizny. Przed ślubem mój mąż otrzymał w spadku dom oraz ziemię. 7 lat po ślubie zawarliśmy umowę darowizny, na podstawie której mąż czynił mnie współwłaścicielką – darował nieruchomości do wspólności majątkowej. 2 lata temu u notariusza sporządziliśmy dokument, w którym ja darowuję owe nieruchomość mężowi i od tej pory należą one wyłącznie do majątku osobistego. Jeszcze tego samego dnia została też sporządzona umowa o naszej rozdzielności majątkowej. Nadal jesteśmy małżeństwem, ale chciałabym wiedzieć, czy w razie rozwodu mam jakiekolwiek prawa do tych nieruchomości. Nie mam żadnych faktur, bo mąż zawsze upominał się o faktury tylko na siebie. Nie mam niestety dowodów, ale muszę dodać, że darowizna do majątku męża była dokonana pod przymusem. Czy taki zapis jest zgodny z prawem i czy mam szansę na jakieś pieniądze od męża w razie rozwodu?
Jeżeli w chwili ustanowienia rozdzielności majątkowej nieruchomość stanowi majątek osobisty męża, to nie podlega podziałowi, a Pani ma ewentualne roszczenie o zwrot nakładów poczynionych na nieruchomość – jeżeli nakłady Pani te poczyniła i może je Pani wykazać. Jeżeli natomiast czynność była wykonana pod przymusem i chciałaby Pani spróbować ją cofnąć, może Pani próbować zainicjować powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej (dalej KW) z rzeczywistym stanem prawnym.
Zgodnie bowiem z art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (KWU): „1. W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności. 2. Roszczenie o usunięcie niezgodności może być ujawnione przez ostrzeżenie. Podstawą wpisu ostrzeżenia jest nieprawomocne orzeczenie sądu lub postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia.”
Do udzielenia zabezpieczenia nie jest potrzebne wykazanie, że powód ma interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Może wystąpić sytuacja, że w wypadku gdy stan prawny nieruchomości ujawniony w księdze wieczystej jest niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym (na ten temat zob. komentarz do art. 3 i 5 KWU), jedynym sposobem na usunięcie tej niezgodności jest wytoczenie powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (tak też E. Gniewek, Księgi wieczyste, art. 10, Nb 4).
W wyniku uwzględnienia żądania określonego w art. 10 ust. 1 KWU nastąpi obalenie domniemania przewidzianego w art. 3 KWU oraz ujawnienie w księdze wieczystej aktualnego stanu prawnego (na temat art. 10 KWU zob. T. Czech, Księgi wieczyste i hipoteka, s. 163-222; E. Gniewek, Księgi wieczyste, art. 10; J. Kuropatwiński, Księgi wieczyste, s. 292–353; J. Pisuliński, w: J. Pisuliński (red.), Księgi wieczyste i hipoteka, s. 254–300).
Wobec tego musiałaby Pani spróbować powołać się na jedną z wad oświadczenia woli. Zgodnie bowiem z art. 82 Kodeksu cywilnego (K.c.): „Nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.”.
Zgodnie natomiast z art. 86 K.c.: „§ 1. Jeżeli błąd wywołała druga strona podstępnie, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu może nastąpić także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy nie dotyczył treści czynności prawnej. § 2. Podstęp osoby trzeciej jest jednoznaczny z podstępem strony, jeżeli ta o podstępie wiedziała i nie zawiadomiła o nim drugiej strony albo jeżeli czynność prawna była nieodpłatna.”.
Ważne jest, iż w przypadku błędu dochodzi do przedawnienia roszczenia zwrotnego w okresie 1 roku od daty wykrycia błędu. Obecnie bowiem, jeżeli nieruchomość stanowi majątek osobisty męża, nie podlega podziałowi, a Pani posiada jedynie roszczenie o zwrot nakładów na nieruchomość – jeżeli nakłady takie Pani poczyniła.
Wymuszona darowizna nieruchomości. Anna i Piotr zawarli związek małżeński, w którym początkowo wspólnie zarządzali majątkiem. Kilka lat później Piotr przekonał Annę, by podpisała dokumenty przekazujące dom, który darował jej wcześniej, z powrotem do jego majątku osobistego. Anna nie chciała tego robić, ale czuła presję ze strony Piotra. Teraz, w obliczu ewentualnego rozwodu, zastanawia się, czy ma szansę unieważnić tę darowiznę ze względu na przymus i odzyskać swoje prawa do nieruchomości.
Darowizna i brak dowodów na wspólne nakłady. Ewa i Krzysztof od wielu lat są małżeństwem. Krzysztof w trakcie małżeństwa otrzymał spadek w postaci ziemi, którą później darował Ewie. Po pewnym czasie oboje podpisali akt notarialny, w którym Ewa oddała nieruchomość Krzysztofowi do jego majątku osobistego. Ewa nie prowadziła jednak dokładnej dokumentacji kosztów, jakie wspólnie ponieśli na renowację ziemi. Teraz, przed rozwodem, Ewa zastanawia się, czy bez dowodów ma jakiekolwiek roszczenia o zwrot poniesionych nakładów.
Rozdzielność majątkowa a roszczenie o zwrot nakładów. Beata i Tomasz zawarli małżeństwo i po kilku latach zdecydowali się na rozdzielność majątkową. Przed podjęciem tej decyzji Tomasz przekazał Beacie część swojej ziemi w formie darowizny, jednak niedługo później Beata, pod presją, podpisała dokument oddający ziemię z powrotem Tomaszowi. W obliczu możliwego rozwodu Beata chciałaby sprawdzić, czy może dochodzić swoich praw, szczególnie że nieruchomość była odnawiana z ich wspólnych środków.
W przypadku darowizny dokonanej pod przymusem istnieje możliwość unieważnienia jej poprzez powołanie się na wady oświadczenia woli, co wymaga jednak odpowiednich dowodów. Przy rozdzielności majątkowej nieruchomości nie podlegają podziałowi, ale małżonek może dochodzić zwrotu nakładów na majątek osobisty drugiej strony, jeśli jest w stanie je wykazać.
Oferujemy kompleksowe porady prawne online oraz przygotowanie profesjonalnych pism procesowych związanych z darowiznami, rozdzielnością majątkową i roszczeniami w razie rozwodu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece - Dz.U. 1982 nr 19 poz. 147
2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika
