• Zaktualizowano: 2024-04-27 • Autor: Marek Gola
Mam duży problem z mężem. Mąż nie chce spędzać czasu z dzieckiem i w zasadzie można powiedzieć, że wychowuję dziecko sama. Mąż pracuje, jednak pensję przeznacza głównie na własne potrzeby. Daje mi 800 zł miesięcznie, co jest zbyt małą kwotą, aby utrzymać dom i małe dziecko. Co zrobić, jeśli mąż nie interesuje się rodziną? Jakie jest wyjście z tej chorej sytuacji?
Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeks rodzinnego i opiekuńczego zwanego dalej K.r.o.
Z treści Pani pytania wynika, że pozostaje Pani w związku małżeńskim, z którego pochodzi małoletnie dziecko. Mąż w ogóle nie interesuje się dzieckiem. Wypracowany zysk niemal w całości pozostawia jedynie dla siebie, przekazując Pani na utrzymanie Pani i dziecka 800 zł miesięcznie. Zastanawia się Pani, co w tej sytuacji począć.
W mojej ocenie, o ile nie chce Pani separacji oraz rozwodu, należałoby się zastanowić nad wytoczeniem powództwa o łożenie na utrzymanie rodziny.
Przedmiotem interpretacji jest przepis art. 27 K.r.o. Zgodnie z tym przepisem „Oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym”.
Z treści Pani pytania wynika, iż w chwili obecnej doszło do faktycznej separacji. Istotnym z punktu widzenia Pani interesu jest fakt, iż nawet w przypadku separacji faktycznej może Pani wystąpić z takim roszczeniem. Pogląd taki został wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale Pełnego Składu Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 16 grudnia 1987 r., sygn. akt III CZP 91/86. Zgodnie z poglądem wyrażonym w uzasadnieniu „o potrzebach rodziny – w rozumieniu art. 27 kro – można mówić w zasadzie wówczas, gdy rodzina jest związana węzłem wspólnego pożycia. Tylko bowiem w takiej sytuacji powstają potrzeby dotyczące zespołu osób tworzących rodzinę. Nie ma przy tym znaczenia to, że małżeństwo jest bezdzietne lub wprawdzie ma dzieci, ale te utrzymują się samodzielnie (pracują i zarobkują). Także bezdzietni małżonkowie tworzą rodzinę, której materialne potrzeby muszą być zaspokojone. Dotyczy to zarówno rodziny, której członkowie tworzą wspólnotę gospodarczą, jak i takiego przypadku separacji faktycznej, gdy tylko jeden z małżonków pozostaje z dziećmi we wspólnym gospodarstwie rodzinnym. Separacja faktyczna bowiem nie powinna wywierać ujemnego wpływu na zakres zaspokajania potrzeb dzieci z małżeństwa, a potrzeb tych w praktyce nie da się oddzielić od potrzeb tego z rodziców, przy którym dzieci pozostały. Dlatego nawet zupełne zerwanie pożycia małżeńskiego nie uchyla obowiązku przewidzianego w art. 27 K.r.o., ale może wpłynąć na jego ukształtowanie i zakres”.
Dla praktyki w pełni miarodajne jest stanowisko wyrażone w pkt II uchwały pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej SN z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, zgodnie z którym rozstrzygnięcie o zaspokajaniu potrzeb rodziny następuje przez nakazanie wypłacania wynagrodzenia za pracę, które obejmuje zarówno płacę zasadniczą, jak i wszelkie dodatki, dopłaty i ekwiwalenty pieniężne, oraz rent, emerytur, a także wszelkich stałych i powtarzających się świadczeń albo innych należności.
Celem, który statuuje art. 27 K.r.o. jest zapewnienie środków finansowych, które umożliwiałyby prawidłowe funkcjonowanie rodziny jako całości oraz zaspokojenie uzasadnionych potrzeb poszczególnych jej członków przy zachowaniu zasady równej stopy życiowej. Obowiązek małżonków, o którym mowa w art. 27 K.r.o., tj. przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa. Kończy się natomiast z chwilą jego ustania lub unieważnienia. Potrzeby, o których mowa w ww. przepisie to nie tylko wspólne potrzeby całej rodziny, ale także potrzeby indywidualne poszczególnych jej członków. Dla ustalenia zakresu obowiązku małżonków, o którym mowa w art. 27 K.r.o., właściwa jest reguła, według której stopa życiowa wszystkich członków rodziny powinna być w zasadzie równa (patrz w szczególności pkt I uchwały pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej SN z 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, LexPolonica nr 304360, powołanej w uwadze 6; A. Szlęzak, Zasada równej stopy życiowej…, s. 37 i n.).
Żądanie (pozew) składa się do sądu właściwego dla miejsca Pani zamieszkania. Pozew nie podlega opłacie sądowej.
Znajoma z grupy wsparcia
Alicja opowiedziała na spotkaniu grupy wsparcia dla samotnych rodziców, że jej mąż, choć fizycznie obecny w domu, nie angażuje się emocjonalnie ani fizycznie w życie ich dwójki dzieci. Zajmuje się głównie swoimi hobby i spotkaniami z przyjaciółmi, zostawiając Alicję z całą odpowiedzialnością za wychowanie dzieci i dom. Alicja zastanawia się nad konsultacją z prawnikiem, aby omówić możliwości mediacji lub doradztwa małżeńskiego.
Przykład z forum internetowego
Na jednym z forum internetowych dla rodziców, Marta opublikowała post, w którym dzieli się swoją sytuacją. Jej mąż od wielu miesięcy nie uczestniczy w życiu rodzinnym, często podróżuje służbowo, a po powrocie izoluje się z laptopem. Marta czuje się przeciążona, gdyż oprócz pełnoetatowej pracy, sama zajmuje się domem i wychowywaniem trójki dzieci. Zastanawia się nad szukaniem pomocy u specjalisty ds. terapii rodzinnego.
Doświadczenie koleżanki z pracy
Ewa, koleżanka z pracy, opowiadała, że jej mąż nie wykazuje zainteresowania ani zaangażowania w wychowanie ich syna, co staje się coraz większym problemem. Mąż Ewy uważa, że jego rola jako żywiciela rodziny jest wystarczająca, podczas gdy ona czuje się zmuszona do podjęcia wszystkich obowiązków domowych i wychowawczych. Ewa rozważa rozmowę z doradcą rodzinnym, aby znaleźć sposób na zaangażowanie męża w życie rodziny.
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Uchwała pełnego Składu Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 16 grudnia 1987 r., sygn. akt III CZP 91/86
3. Uchwała pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej SN z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86
Jak zmusić współmałżonka do zaspokajania potrzeb rodziny? Czy w czasie małżeństwa można żądać zasądzenia od współmałżonka alimentów na dziecko? Potrzebujesz porady prawnika, opisz nam swój problem i zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika
