Alimenty na dorosłe pracujące dziecko, nie uczące się

Podjęcie pracy przez pełnoletnie dziecko a obowiązek alimentacyjny względem niego

Ustosunkowując się do zadanego przez Pana pytania, uprzejmie wyjaśniam co następuje.

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zwanego dalej K.r.o.

Poniższa odpowiedź została oparta na Pana pytaniu i jego ocenie prawnej. Z treści Pana pytania wynika, iż jest Pan zobowiązany do płacenia alimentów na rzecz dorosłego już syna. Syn w chwili obecnej ma 20 lat i ukończył naukę w technikum. Istotnym jest, iż syn nie miał woli dalszego kształcenia. W chwili obecnej nie jest Pan powiadamiany przez syna o dalszych jego losach.

Istotnym z punktu widzenia Pana interesu jest treść art. 133 § 1 K.r.o., zgodnie z którym rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Czy zakończenie nauki przez pełnoletnie dziecko uwalnia rodzica od obowiązku świadczenia alimentów?

Możliwość podjęcia pracy zarobkowej nie może być jednak rozważana w oderwaniu od osobistej i życiowej sytuacji uprawnionego. Jeżeli mianowicie kontynuuje on naukę, uczy się zawodu, uczęszcza na kurs doskonalenia zawodowego, to za usprawiedliwione uznać należy dalsze alimentowanie go. Jak przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lutego 1998 r., I CKN 499/97, nawet zdobycie dwóch zawodów przez dziecko nie uwalnia rodziców od obowiązku świadczenia alimentów, jeżeli taki uprawniony podejmuje studia. Wykładnia art. 133 § 1 nie może bowiem pozostawać w oderwaniu od art. 94, który nakłada na rodziców obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień. Jest przy tym oczywiste, że jedynie efektywne studiowanie pozwala uprawnionemu liczyć na alimentowanie go.

Jak wskazano powyżej istotnym z punktu widzenia Pana interesu jest fakt, iż syn nie podjął dalszej nauki z uwagi na wybór innej drogi życiowej. Mniemam zatem, iż wyniki uzyskane w technikum pozwalały mu podjąć naukę na studiach wyższych lub szkole policealnej.

Istotnym z punktu widzenie Pana uprawnień jest pogląd zgodnie z którym rodzice nie są obowiązani dostarczać środków utrzymania dziecku, które, będąc już przygotowane należycie do wykonywania przez nie odpowiedniego dla niego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązujących zaliczeń, nie zdaje w terminie przepisanych egzaminów, a zwłaszcza, jeżeli z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego nie kończy studiów w przewidzianym programem okresie (wyrok SN z dnia 8 sierpnia 1980 r., III CRN 144/80, OSNCP 1981, nr 1, poz. 20).

Pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka

Analogicznie, jeżeli syn nie poszukuje żadnej pracy, nie podejmuje nauki, może Pan wystąpić do sądu z pozwem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego względem syna. Wyraźnie podkreślić należy, iż sama zgoda syna na zaprzestanie płacenia alimentów nie zwalnia Pana z tego obowiązku. Zwolnienie z obowiązku alimentacyjnego może być ustalone wyłączenie w drodze postępowania sądowego w przedmiocie uchylenia obowiązku alimentacyjnego.

Trudno zatem, mając na uwadze przestawiony przez Pana stan faktyczny wskazać, czy istnieje szansa na pozytywne dla Pana orzeczenie, albowiem niezbędna w tego rodzaju sprawach jest wiedza na temat stanu materialnego osoby uprawnionej do alimentów. Pragnę wskazać, iż zasadnym byłoby zaproponowanie spotkania z synem jako uprawnionym do alimentów, celem sprawdzenia jaki jest jego stan majątkowy.

A contrario, skoro syn samodzielnie decyduje o swojej przyszłości zawodowej, możliwości awansu, wyższego wynagrodzenia w szerokim tego słowa znaczeniu, w mojej ocenie zasadnym jest wystąpienie z powództwem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.

Czy sąd może uchylić alimenty z datą wsteczną?

Alimenty mogą być uchylone z datą wsteczną. Innymi słowy, jeżeli w toku postępowania sądowego wykaże Pan, iż syn jest samodzielny pod kątem finansowym lub życiowo postanowił, iż sam decyduje o swoim losie, możliwe będzie uchylenie alimentów z datą wsteczną, tj. od dnia zaistnienia okoliczności powodujących uchylenie alimentów.

Należy złożyć pozew do sądu rodzinnego o uchylenie obowiązku alimentacyjnego względem syna. Opłata wynosi 5% wartości przedmiotu sporu, przykładowo 12 x 400 zł (kwota zasądzonych alimentów) = 4800 zł, opłata zatem wynosić będzie 240 zł od pozwu. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie została uiszczona należna opłata.

Wyraźnie podkreślić należy jednak, iż bez wiedzy co do stanu majątkowego syna, nie sposób udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Zasadnym byłoby zatem nieformalne spotkanie, które umożliwiłoby ustalenie ww. okoliczności. Nie ulega jednak wątpliwości, iż bez takiej wiedzy możliwe jest wystąpienie z powództwem jak wyżej, ale wówczas ryzykuje Pan utratę opłaty sądowej i ewentualne pokrycie kosztów zastępstwa procesowego, jeżeli syn reprezentowany byłby przez radcę prawnego lub adwokata.